‘Dat zoveel vrouwen te maken krijgen met zwangerschapsdiscriminatie kunnen we toch niet accepteren?’

Het onderzoek uit 2020 leverde nog meer schokkende cijfers op: 1 op de 5 vrouwen wordt afgewezen bij een sollicitatie vanwege haar zwangerschap, een kwart van de vrouwen loopt salarisverhoging, promotie of een opleiding van de werkgever mis, en maar één derde van de vrouwen herkent haar ervaring als zwangerschapsdiscriminatie. Slechts 11 procent trekt aan de bel.

Een groot probleem, dus. Waarom maak jij je hier hard voor?

“Ik zeg weleens dat ik pas echt feministisch ben geworden tijdens mijn zwangerschap, omdat ik toen pas echt ging beseffen hoe groot de verschillen nog steeds zijn tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. Om mij heen merk ik dat er weinig kennis over zwangerschapsdiscriminatie is, terwijl zoveel werkende vrouwen in bepaalde mate te maken krijgen met dit probleem. 43 procent van de vrouwen is een absurd hoog percentage. Dat kunnen we toch niet accepteren?

Discriminatie tijdens de zwangerschap werkt op lange termijn door in de samenleving en in ongelijkheid, denk aan loonkloof tussen man en vrouw. Als gemeenteraadslid en fractievoorzitter van de PvdA Amsterdam ben ik met veel organisaties in gesprek over dit onderwerp. Er is veel onwetendheid, maar zeker geen onwelwillendheid. Iedereen erkent dat zwangerschapsdiscriminatie onwenselijk is, maar niet elke organisatie heeft een actief beleid om discriminatie tegen te gaan.”

Je bent je, deels door eigen ervaringen, gaan bezighouden met dit thema. Wat voor ervaringen bedoel je dan?

“Het ging om twee dingen. Ik kwam er tijdens mijn zwangerschap achter dat je als raadslid tijdelijk ontslag moet nemen als je met zwangerschapsverlof gaat. Je krijgt een vergoeding en na 16 weken mag je weer terugkomen. Dat is zo geregeld volgens de kieswet. Ik moest dus een ontslagbrief schrijven aan de burgemeester, omdat ik zwanger was. Dat voelde heel gek, net de jaren ’50.

Het werk als raadslid is parttime. Bij terugkomst bij de baan die ik er toen naast had, bleek de werksituatie tijdens mijn verlof te zijn veranderd. Ik moest gaan rapporteren aan een collega die voor mijn verlof nog dezelfde functie had. Ik heb dat toen aangekaart, omdat het voor mijn gevoel te maken had met mijn verlof, maar ik voelde me niet gezien. Het is al een kwetsbare periode: je hebt net een kind gekregen, je slaapt slecht, het is spannend om weer aan het werk te gaan, en dan kom je er ook nog achter dat zoiets in je afwezigheid is besloten. En toch heb je een stemmetje in achterhoofd dat vraagt: ben ik aan het klagen, ligt het aan mij? Maar nee, het is niet oké dat zoiets gebeurt.”

Je besprak de situatie met vriendinnen. Hoe reageerden zij?

“Het viel me op dat bijna elke vrouw zo’n soort verhaal had. Dat ze bijvoorbeeld geen promotie kreeg omdat ze met verlof ging, of dat haar functie niet meer bestond toen terugkwam. De verhalen werden daarna haast goedgepraat door te zeggen: ‘Maar ja, ík ging met verlof’, alsof zij het moesten oplossen. We moeten het hebben over een systeemfout, niet over vrouwen die om een heel goede reden een aantal maanden uit de running zijn.”

Lees ook: ‘Alle vrouwen zouden vanaf 30 weken betaald met zwangerschapsverlof moeten kunnen’

Het is 2023. Waarom is zwangerschapsdiscriminatie nog steeds zo’n groot probleem, denk jij?

“Dat vind ik een moeilijke vraag. Wat misschien meespeelt, is dat het – toch sinds relatief korte tijd – normaal is om als vrouw te werken. Als werkende vrouw krijg je nog steeds vragen als: werk je niet te veel? Wat gelijkheid betreft zijn we van ver gekomen, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Alleen kunnen werken als vrouw is niet genoeg, we moeten ook kijken naar de onrechtvaardigheid in het systeem. Het feit dat ik ontslag moet nemen als ik zwanger ben, is een concreet voorbeeld van zo’n systeemfout.

En we moeten met elkaar in gesprek. Er zijn online duizenden artikelen te vinden over het voeden en laten slapen van een baby, maar informatie over je rechten als moeder kom je niet zo vaak tegen. We mogen meer stilstaan bij de vrouw, en wat het moederschap met haar doet. De minder rooskleurige kanten zijn moeilijker te bespreken, maar daardoor niet minder belangrijk. Door je bewuster te zijn van je rechten, kun je deze beter opeisen of in elk geval het gesprek voeren met je werkgever.”

Wat kunnen we doen om zwangerschapsdiscriminatie tegen te gaan?

“Dat begint bij het erkennen van het probleem. Vervolgens moet een organisatie kijken hoe zij dat probleem in de hand werken, en hoe ze het beleid kunnen aanpassen om discriminatie tegen te gaan. Ga als werkgever in gesprek met je werknemers. Vraag werknemers die wat langer geleden kinderen hebben gekregen hoe zij dat destijds hebben ervaren. Werkgevers moeten daarnaast veel actiever nadenken over hoe ze mensen na een zwangerschaps- of ziekteverlof zo goed en rechtvaardig mogelijk terug laten keren in de organisatie. Dat is hun plicht.”

Dit kun je zelf doen

Krijg je te maken met zwangerschapsdiscriminatie? Probeer allereerst het gesprek aan te gaan met je leidinggevende en neem samen je rechten en plichten door. Je kunt ook een vertrouwenspersoon of ondernemingsraad om advies vragen. Werkt dat niet? Dan kun je (anoniem) een melding maken bij het College voor de Rechten van de Mens of advies vragen bij organisaties, zoals de vrouwenrechtswinkel in Amsterdam. Benieuwd naar je rechten en plichten tijdens je zwangerschap? Women Inc. heeft ze op deze pagina op een rij gezet.

Lees elke maand de mooiste verhalen, meest herkenbare columns en de leukste tips voor jou en je kids. Abonneer je nu op Kek Mama en krijg tot 45% korting.