Pleidooi voor gelijkwaardigheid in huis: ‘Het regelwerk komt vaak op vrouwen neer’

Ragna Heidweiller (38, trainer/coach en auteur), getrouwd met Samuel Levie (38, ondernemer en schrijver), moeder van Ayla (5) en Mala (3):

“Negen jaar geleden ontmoette ik Samuel op een feestje van een vriendin, maar op dat moment waren we allebei met anderen aan het daten. Maanden later spraken we voor het eerst af en sloeg de vonk echt over.

Rolverdeling

Ons leven samen was in het begin vooral heel leuk. We woonden nog apart, hoefden niets voor elkaar te organiseren en kenden geen dagelijkse rompslomp. Beetje reizen, beetje afspreken met vrienden. Alles was gezellig. Na anderhalf jaar gingen we samenwonen in zijn huis in Amsterdam. Voor mij een grote stap; ik was dertig en had wel wat langere relaties gehad, maar alleen met vriendinnen een huishouden gedeeld.

Met Samuel was alles anders. Met hem wilde ik kinderen en hij met mij. Het viel me wel al vrij snel op dat ik het regelwerk in ons nieuwe leven op me nam. Vakanties bijvoorbeeld; die zocht ik uit en boekte ik. Dat Samuel daar dan op het allerlaatst nog even zijn mening over wilde geven vond ik maar gek. Ik regelde, zo weet ik nu door voortschrijdend inzicht, de randvoorwaarden van het leven, zoals ons huis Airbnb’en en aan verjaardagen van vrienden denken. Ik leverde daar mijn tijd voor in, maar wilde ergens de controle ook graag houden.

Dat zorgzame heb ik van mijn moeder. Zij denkt ook altijd tien stappen vooruit. Samuel deed dat niet. Logisch, vond ik: hij was druk met zijn bedrijven. Ik merkte wel dat er ongelijkwaardigheid was, maar het zat me niet echt dwars.

Primaire verzorger

In 2016 werd Ayla geboren, onze oudste dochter. Ik zou één dag minder gaan werken, Samuel zou dat een halfjaar doen. Verder maakten we geen echte afspraken. Dat je in de praktijk bijna 24 uur per dag met een kind bezig bent, hadden we ons nooit gerealiseerd – zoiets weet je pas als je er middenin zit.

Ik vond het krijgen van een kind een grote claim op mijn lichaam en geest: superintensief en echt niet altijd leuk. Daar had ik het niet over, er rust toch een taboe op. Als Ayla ziek was, loste ik het op. Ik was de primaire verzorger, terwijl we het toch echt samen wilden doen.

“Als Ayla ziek was, loste ik het op. Ik was de primaire verzorger, terwijl we het toch echt samen wilden doen”

We kregen steeds vaker ruzie – van die ruzies waarbij ik pas na vijf keer vragen in een volledige explosie van woorden vertelde wat me dwarszat: dat alles op mij neerkwam. Daarop schoot Samuel meteen in de verdediging, want het was zeker niet zo dat hij niets deed. Hij bracht Ayla toch ook naar de opvang? En hij gaf haar toch ook een fles? De gesprekken, of ruzies, leidden tot niets. We begrepen elkaar niet. Er moest iets fundamenteels veranderen.

Mentale last

Ik las boeken en artikelen over de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Ik luisterde naar podcasts en sprak met experts over hoe het anders te doen in mijn relatie en over ‘mentale last’, de eerste echte doorbraak naar een evenwichtigere verdeling.

De term verwijst naar het onzichtbare denkwerk dat je verricht om het leven soepel te laten verlopen. Het lijkt alsof het nooit klaar is en dat is ook zo. Dat zorgt voor gejaagdheid, onrust, tekortschieten en stress. Vaak is het de vrouw die zich daarmee bezighoudt. Veel mannen voeren uit als ze een taak gedelegeerd krijgen, maar op hun werk wachten ze toch ook niet tot een baas ze een opdracht geeft? Dit was niet alleen voor mij, maar ook voor Samuel een eyeopener.

“Veel mannen wachten op hun werk toch ook niet tot een baas ze een opdracht geeft?”

Wat ook een echte eyeopener was, was de twee maanden dat ik – vlak voor de geboorte van Mala – ziek werd en Samuel er in zijn eentje voorstond. Pas toen had hij door hoe zwaar zorgen en hoe triviaal betaald werk kan zijn.

Lees ook – Taken eerlijk verdelen met je partner? Zó pak je dat aan volgens een deskundige >

Een stap terug

Gezondheid zet alles in perspectief. Samuel raakte overspannen; de combinatie werk en zorgen werd hem te veel. Hij moest een stap terugdoen in zijn werk voor mij, Ayla en ons huishouden en weer een nieuw evenwicht vinden.

Het derde keerpunt was de lockdown in 2020. In het begin verdeelden we de taken gelijkwaardig, maar waar Samuel zich al snel volledig focuste op het redden van zijn bedrijven, was ik alleen nog maar bezig met de kinderen en het huishouden.

We waren niet de enigen; onderzoek wijst uit dat stellen eerst gelijkwaardiger optrokken, maar dat het in veel gezinnen na een halfjaar terug was bij het oude, waarbij de vrouw de kinderen en het thuisonderwijs op zich nam en qua werk een stapje terugdeed. Daarmee waren de scheve verhoudingen terug op het niveau van vóór de pandemie. Om dit op te lossen kozen we voor een vaste oppas en een voorspelbaarder ritme. Ook nam Samuel weer een halve zorgdag in de week op.

Loonkloof

We hebben in Nederland nog steeds te maken met een fikse loonkloof. Bovendien gaan moeders er in de zeven jaar na de geboorte van hun kind gemiddeld bijna de helft in inkomen op achteruit. En als stellen uit elkaar gaan, blijven vooral de vrouwen berooid achter.

De rolverdeling waarbij moeders veelal deeltijd werken veroorzaakt volgens cijfers van het CBS financiële kwetsbaarheid en kan kinderarmoede tot gevolg hebben. Minder werken dan een man heeft daarnaast op meerdere vlakken impact, ook op je persoonlijke ontwikkeling.

“Het wordt tijd dat we in ons eigen huishouden wat activistischer worden”

Wat er bij ons thuis gebeurde is in mijn ogen onderdeel van iets groters. Het wordt tijd dat we in ons eigen huishouden wat activistischer worden. ‘Een revolutie aan de keukentafel’, hoorde ik laatst iemand zeggen, en dat is inderdaad een mooie omschrijving.

Ga het gesprek aan over hoe je de verdeling voor je ziet en het best kunt uitvoeren. Dat kun je zien als ‘gezeur over alledaagse dingen’, maar in het bedrijfsleven heb je het daar ook over. Ik hoop met ons boek het gesprek tussen partners én werkgevers open te breken, zodat mannen meer zorgtaken op zich nemen en vrouwen hun werkwensen kunnen najagen.”

Ragna Heidweiller stelt als coach de vraag waar je vandaan komt en waar je naartoe gaat vaak centraal. Zelf heeft ze Surinaams-Hindoestaanse en Nederlandse wortels, terwijl haar man Samuel Levie Engels-Nederlands-Joods is.

Meer weten? In voor- en tegenspoed (maar alleen als jij de afwas doet). Handboek voor een nieuwe rolverdeling, bestel je hier en kost € 27,99.