Taken eerlijk verdelen met je partner? Zó pak je dat aan volgens een deskundige

Voordat je een kind op de wereld brengt, heb je het misschien duidelijk voor ogen: alle taken – van huishouden tot opvoeding – worden thuis gelijkwaardig verdeeld. In de praktijk belandt dat plan vaak al snel in de prullenbak, merkt Ragna, moeder van twee dochters. “Meer dan helft van de Nederlandse stellen vindt een gelijkwaardige taakverdeling belangrijk. Slechts een kwart van deze koppels krijgt dit voor elkaar.” Niet omdat ze maar wat aanrommelen, maar omdat bepaalde gewoontes en tradities zijn vastgeroest in onze maatschappij. “Moeders worden over het algemeen nu eenmaal belangrijker gevonden in de zorg voor de kinderen en mannen in het zorgen voor brood op de plank.”

Maatschappelijk probleem

Voor veel ouders was Ragna’s eerste boek – In voor- en tegenspoed (maar alleen als jij de afwas doet), dat ze samen met partner Samuel Levie schreef – een openbaring. Het handboek voor een nieuwe rolverdeling maakte in huishoudens een hoop los. “Vrouwen waren blij dat er eindelijk iemand was die hun gevoel onder woorden bracht. Ze dachten dat zij de enige waren met dit probleem. Wat ik van mannen hoorde, was: ‘Dit had ik eerder willen weten. Ik heb nog veel te leren’. Pas als mensen het met elkaar hebben over een gelijkwaardige verdeling, ontdekken ze dat het probleem groter is dan gedacht. En dat klopt: de ongelijke verdeling van betaald en onbetaald werk is een maatschappelijk probleem.”

Dagelijkse rompslomp

Goed nieuws: mannen doen steeds meer als het gaat om huishoudelijke taken en opvoeding. Het probleem ligt volgens Ragna daarnaast bij mentale last, ook wel emotional labor genoemd. Ofwel: overal aan moeten denken, van tandartsafspraken tot het kinderfeestje van de buurjongen. “De mentale taken liggen vooral bij de vrouw. Moeders weten precies wat er moet gebeuren, maken een plan en voeren dat vervolgens uit. Incidentele taken, zoals het regelen van verzekeringen of het opruimen van de schuur, worden gezien als mannentaken. Dagelijks terugkerende rompslomp komt toch vaak bij de vrouw terecht. Mentale last zie je niet. Mensen zijn zich er niet van bewust en dat maakt de scheve verdeling moeilijk te doorbreken.” Met frustraties en ruzies tot gevolg. “Vrouwen storen zich eraan en willen hulp van hun partner, maar tegelijkertijd doen ze het liever zelf, omdat ze vinden dat zij het beter kunnen. Misschien laat je het aankleden van de kinderen liever niet aan je partner over, omdat ze dan vast met twee verschillende sokken naar school gaan. Maternal gatekeeping, noemen we dat.”

Taken eerlijk verdelen

Als het gaat om die emotionele last, valt er nog een hoop winst te behalen. “Mannen zijn goed in het dumpen van een taak. Zo van: als jij het beter weet, doe je het toch lekker zelf. Het is daarom belangrijk dat ze verantwoordelijkheid nemen. Dat betekent soms dat mannen op het betaalde werk iets moeten inleveren en meer moeten investeren in de zorg voor de kinderen. Vrouwen mogen op hun beurt meer loslaten en zich wat minder bemoeien met hoe de partner een taak uitvoert. En al gaat het volgens jouw standaard niet perfect, wat scheelt dat nou? Je krijgt er een hoop rust en ruimte voor terug.” Inmiddels weet Ragna een hoop over de ideale rolverdeling, maar in de praktijk ging dat anders. “Toen onze eerste dochter geboren werd, wilden mijn partner en ik het gelijkwaardig doen. Dat pakte anders uit. Omdat hij ondernemer is en ik destijds nog in loondienst werkte, werd zijn werk als belangrijker gezien. Ik zorgde dus automatisch meer voor onze dochter. Al snel dacht ik: hallo, dít hebben we niet afgesproken. Dit moet anders.”

Ragna Heidweiller. Tekst gaat verder onder de foto. 

Knelpunten oplossen

De ideale rolverdeling was er niet van de een op de andere dag. Sterker nog: “We begrepen elkaar totaal niet. ‘Als jij meer ruimte wilt voor jezelf, dan moet je dat gewoon doen’, zei hij. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Daar moet de ander wel in faciliteren. In een podcast leerde hij over emotionele last, en hoeveel werk en energie dat kost. Dat was voor ons een eerste stap. Vanaf dat moment was hij gemotiveerd en bereid om de taken te herverdelen.” En dat begon bij het zoeken naar oplossingen voor knelpunten, zoals het ochtendritueel. Terwijl haar partner in bed al begon met werken, vinkte Ragna thuis alle taken af, en ging vervolgens compleet gestrest de deur uit. “We hebben de taakverdeling omgegooid en nu gaan we allemaal redelijk relaxed de deur uit. Zulke simpele oplossingen luchten enorm op. Dat geldt ook voor de wekelijkse planning. Elke zondag kijken we samen hoe de week eruitziet, welke afspraken wij, de kinderen en wij als gezin hebben, of er nog knelpunten zijn en wat er moet gebeuren om alles soepel te laten verlopen. Dat scheelt 80 procent van de stress.”

Lees ook: ‘Vaders krijgen hechtingsachterstand met kind als wordt verwacht dat zíj voor inkomen zorgen’

APK-momenten

Stel, je bent niet tevreden met de rolverdeling thuis. Wat kun je, behalve samen vooruitkijken en plannen, vandaag al doen om dit te veranderen? “Begin eens met het voelen en serieus nemen van je frustraties en ongemak. Wat vind ik lastig en welke behoefte zit daaronder? Zulke emoties zijn niet fijn, maar ze vertellen ons iets. Probeer daarna een verzoek in te dienen bij je partner, zónder te vingerwijzen.” Zulke APK-momenten zijn onmisbaar voor koppels, vindt Ragna. “Zodra je ouders wordt, verlies je elkaar en jezelf een beetje. Sta eens wat vaker stil bij vragen als: wat wil ik, wat voor partner wil ik zijn, wie zijn wij als stel, en wat betekent dat voor de verandering die ik in de wereld wil zien? Denk ook na over je waarden. Leef je die na? Veel ouders vinden gelijkwaardigheid belangrijk, maar regelen? Ho maar.”

Zo houd je het vol

Tja, en dan is het een kwestie van volhouden. En dat is – hoe cliché ook – keihard werken. “Het zijn geen halve maatregelen, dit moet je blijven doen. Ik raad aan om zeker wekelijks kort over de rolverdeling te praten, en een of twee keer per jaar wat uitgebreider. Je merkt echt dat het loont, en dat is vaak genoeg motivatie om het vol te houden. Het leven is gewoon leuker als je het samen doet als team.”

In het Werkboek voor de ideale rolverdeling (Nijgh & Van Ditmar € 25) staan nog veel meer oefeningen, een week-, jaar- en toekomstplanner, en praktische opdrachten die je alleen óf samen kunt doen.