BFF’s maar toch niet forever: ‘Terwijl mijn leven overhoop lag, hing zij alweer in de lampen’

Veertig weken en twee dagen zwanger stapte Irene (30) om half een ’s nachts in de auto terug naar huis, na een bezoek aan haar beste vriendin Amanda (29). Als de berg niet naar Mohammed kwam, dan maar andersom.

Irene: “Ik was amper vijfhonderd meter onderweg of ik werd nog aangehouden ook: een blaastest. Of ik misschien gedronken had, vroeg de politieagent. Grijnzend wees ik naar mijn buik, zo bol dat er nauwelijks ruimte meer was tussen mij en het stuur: ‘Wat denkt u zelf?’ De agent deelde mijn humor niet: ‘Mevrouw, we hebben wel gekker meegemaakt.’”

Zestig kilometer verderop

Zelf vond ze het vooral allesbehalve grappig dat ze, als eerste zwangere in haar vriendinnengroep, na maanden radiostilte degene was die in de auto stapte naar een stad zestig kilometer verderop, terwijl ze eigenlijk al lang op één oor had moeten liggen. Daar bracht de vers verkregen Bob-sleutelhanger geen verandering in.

“Ja, ik vertoonde pleasegedrag, maar dat ik zwanger was betekende natuurlijk niet dat ik me meteen als een prinses diende op te stellen in de vriendschap met mijn beste vriendin, vond ik. Of eigenlijk had ik geen idee hoe dat werkte, vriendinnen zijn en moeder worden. Dat onze vriendschap zou veranderen, werd me al snel pijnlijk duidelijk.”

Gekke ideeën

Amanda en Irene waren vriendinnen sinds hun studietijd. “Zij was altijd al de artistieke van ons twee, degene met de gekke ideeën en die buiten de gebaande paden ging. We skinnydipten in het holst van de nacht in de plas van het plaatselijke park in onze studentenstad en liftten samen door Schotland – allemaal haar ideeën die ik gedwee volgde.

Ik koos liever voor veiligheid, zeker nadat we eenmaal waren afgestudeerd. Voor het geijkte plaatje, met een man, twee kinderen, twee auto’s op de oprit van een Vinex-woning. Amanda begreep niets van mijn burgerlijke bestaan. Zelf had ze geen kinderwens of behoefte aan een partner. Van getuige op mijn bruiloft, waar ze overigens mijn vrijgezellenfeest miste omdat ze een illustere lancering had van een in mijn ogen onbegrijpelijke expositie, verwaterde onze vriendschap tot alleen nog kaartjes met verjaardagen. Die van mijn kinderen vergat ze meestal.

“Onze vriendschap verwaterde tot alleen nog kaartjes met verjaardagen”

Inmiddels hebben we al drie jaar geen contact meer, zelfs niet via social media sinds zij daarmee stopte. Gek genoeg mis ik Amanda niet eens. In mijn straat werden meerdere vrouwen tegelijk met mij voor het eerst moeder. Dat leidde tot nieuwe vriendschappen. De een hechter dan de ander, maar we zitten allemaal in dezelfde levensfase. Ook dát verbindt.”

Lees ook – Vriendinnen door zwangerschap: ‘Ze bleek precies hetzelfde mee te maken als ik’ >

Uit elkaar groeien

Dat vriendinnen uit elkaar groeien na de komst van kinderen gebeurt regelmatig, zegt psycholoog Sandra van Scheijndel. Zeker als de een ze wel krijgt en de ander niet. Gemiddeld heeft een Nederlander 3,5 vrienden met wie hij/zij lief en leed deelt en die ze regelmatig zien, daarnaast hebben we vier tot zeven ‘gewone’ vrienden, met wie we sporten, een hobby delen of werken. Vijftien procent van de Nederlanders heeft helemaal geen vrienden.

Maar dat vriendschappen veranderen overkomt iedereen. Soms tijdelijk. Doordat een van de twee straalverliefd is, carrière maakt, in een ander land woont of zich richt op het gezin. En soms voorgoed. Doordat er grenzen overschreden worden, de vriendschap om uiteenlopende redenen meer energie kost dan dat ie oplevert en mensen soms nu eenmaal uit elkaar groeien – door het moederschap bijvoorbeeld.

24/7 baan

Sandra: “Moederschap is een baan die je 24/7 opslokt. Sommige moeders vinden dat heerlijk en snappen niets van een vriendin die zegt: ‘Leuk hoor zo’n baby, maar ik begin er niet aan.’ Dat kan voelen als een afwijzing. Andere vrouwen vinden het juist heerlijk om zich af en toe even geen moeder te voelen en staan wel open voor uitjes met vriendinnen en kletsen over ‘andere dingen’.

Het heeft dus veel te maken met verwachtingen. Als ‘kinderloze’ heb ik zelf weleens gegrapt: je vriendin ben je kwijt als ze moeder wordt, totdat de jongste naar school gaat. Een vriendin van mij zei ook: ‘Ik nodig je niet uit voor de verjaardag van mijn driejarige zoon, hoor. Je bent welkom natuurlijk, maar als je zelf geen kinderen hebt is daar echt niets aan. We gaan wel een keer samen een wijntje drinken.’”

Variatie

Krampachtig vasthouden aan een vriendschap wanneer de levens zo uit elkaar groeien werkt niet altijd, maar het kan fijn zijn om meerdere soorten vriendinnen te hebben, zegt Sandra. En dat heeft niet eens alleen te maken met het al dan niet hebben van kinderen. “Ik had ooit een vriendin met wie ik heel fijne gesprekken kon voeren en enorm kon lachen. Maar toen we eens samen waren wezen shoppen dacht ik: dat nooit meer! In elk geval niet met haar. Dat geeft niets. Ook daar komen die verwachtingen weer om de hoek kijken, die ook in liefdesrelaties kunnen spelen: je wil álles met die ander kunnen delen.

Maar dat is uiteindelijk onmogelijk. Jullie zijn altijd twee verschillende mensen met verschillende belevingswerelden en voorkeuren, hoeveel herkenning er ook is tussen jullie.” Zo kunnen volgens Sandra zelfs de beste vriendinnen tegelijkertijd kinderen krijgen en de vriendschap alsnog tussen hun vingers door zien glippen.

Andere visie

Zoals bij Sheryl (34) en haar beste vriendin Samantha (35), voor de buitenwereld een Siamese tweeling. Waar de een ging, ging de ander; zelfs uiterlijk leken ze op elkaar. Ze deelden een liefde voor interieurstyling, beauty en feestjes, en raakten drie jaar geleden ook nog eens bijna tegelijkertijd zwanger. Maar met de eerste telgen eenmaal geboren, bleken ze toch meer te verschillen dan ze dachten.

Sheryl: “Ik was van go with the flow, van voeden op verzoek, van het luisteren naar wat je baby vertelt. Samantha wilde zo snel mogelijk haar normale bestaan weer terug. Niks borstvoeding en het leven overhoop, maar strakke ritmes en een duidelijke taakverdeling met haar partner. Terwijl zij na drie maanden alweer in de lampen hing, lag ik met mijn zoon aan mijn borst in het echtelijke bed voor regeldagen en clustervoedingen.”

“Niet chic, maar op een gegeven moment nam ik de telefoon niet eens meer op als ze belde”

Na een jaar waren de vrouwen alle verbondenheid verloren. “We spraken nog wel af, bij voorkeur zonder kinderen. Maar omdat we zo verschillend in het ouderschap stonden, bleek er weinig meer te bespreken. Waar Samantha zich klaarmaakte voor het eerstvolgende ruige feestje, net als vroeger, kroop ik liever met de kippen op stok. Samen met mijn kind én mijn man, die het ook wel allemaal prima vond zo. Niet chic, maar op een gegeven moment nam ik de telefoon niet eens meer op als Samantha belde.”

Lees ook – Vriendschap verbroken: ‘Ik ging steevast over mijn eigen grenzen heen’ >

Opvoedstijlen

Sandra herkent verhalen als deze wel. “Net zoals vriendinnen soms een partner kiezen waar jij niets van snapt, zo kan een vriendin die moeder wordt ook veranderen in iemand die je nauwelijks meer herkent. Dat kan pijnlijk zijn. Hoe goed kende je haar nou echt? Jullie hadden altijd gezegd: we blijven ook samen leuke dingen doen, maar ineens is ze veranderd in een huismus. Of andersom: blijft die ene vriendin maar in haar oude leven hangen terwijl de rest van de moeders met elkaar meebewegen in hun nieuwe bestaan.”

“Sommige vrienden lopen je hele leven met je op, andere maar een periode”

Ook verschillende opvoedstijlen kunnen zorgen voor frictie, zegt ze. “De een gaat voor gemak, de ander wil alles ecologisch verantwoord. Of de een verandert in een perfectionistische controlfreak en de ander in Ma Flodder. Dat botst natuurlijk.” Het zegt niets over de waarde van vriendschap, stelt Sandra. “Er zijn nu eenmaal mensen die je hele leven met je op blijven lopen en er zijn mensen die slechts een periode bij je passen. We denken vaak dat je vriendschappen uit je jeugd je hele leven ‘moeten’ duren. Of dat je na je dertigste geen echte vrienden meer maakt. Allemaal onzin, als je het mij vraagt.”

Nieuwe vriendschap

Sterker nog: Karin (35) werkte al tien jaar met haar collega Romayna (31) in de ouderenzorg toen ze vier jaar geleden tegelijk zwanger bleken van hun eerste zonen. Waar ze eerst alleen hun liefde voor het vak gemeen hadden, groeiden ze samen in hun rol als moeder. Ze deelden tegenslagen en blijdschap, en ondanks hun uiteenlopende levens ontstond een vriendschap; hun spelende dreumesen tussen hen in.

Karin: “Aanvankelijk begreep ik niets van de grote feesten die Romayna gaf voor haar pasgeboren baby of van de honderd gasten toen haar zoon één jaar werd. Hoe dan ook stond ik heel anders in het moederschap dan zij, dacht ik. Waar ik het liefst de stilte opzocht met mijn gezin, veilig tussen vier muren, was het bij haar thuis dagelijks zoete inval van familieleden die zich allemaal bemoeiden met de opvoeding. Ik gaf mijn zoon het liefst zo min mogelijk prikkels en beperkte zijn speelgoedcollectie tot één mand, terwijl Romayna’s zoon werd overladen met dure cadeaus. Compleet tegengestelde werelden.

“Aan het bedje van haar zieke zoon bestond een heel andere band”

Tot Romayna’s relatie op de klippen liep en haar zoon met het RS-virus in het ziekenhuis belandde. Op het moment dat ze me appte vanuit het ziekenhuis, moederziel alleen terwijl de nachtdienst al was aangetreden, besloot ik: ik rijd nu naar je toe. Terwijl we dagenlang aan het bedje van haar zoon zaten, ontstond een band zoals we die niet eerder kenden, en we hebben we elkaar nooit meer losgelaten. Onze zonen groeien op als een soort neefjes. En op haar vaste familiebijeenkomsten, waar ik de helft van de deels Kaapverdiaanse tradities niet begrijp, ben ik inmiddels een geliefd én uitgelachen onderdeel van het meubilair.”

Met elkaar delen

En dat is nu precies waar vriendschap om draait, zegt Sandra: dat je dingen met elkaar kunt delen en elkaar tot op zekere hoogte kunt begrijpen. “Dat je op dezelfde manier tegen dingen aankijkt en als dat niet zo is, erom kunt lachen of elkaar kunt respecteren. Maar dat er een gemene deler is, in dit geval het moederschap, is vaak wel een voorwaarde.”

Kinderen worden groter, moeders winnen gaandeweg hun autonomie terug en krijgen weer een normaal functionerend brein. Dat betekent soms dat verloren vriendschappen ook opnieuw kunnen opbloeien, zegt Sandra. “En voor degenen die nog aan het begin staan van het moederschap: probeer als vrienden niet te veel van elkaar te verwachten. Als er een baby komt verandert dat je hele leven, op manieren die je niet kunt voorzien. Geef elkaar de ruimte, accepteer dat er verschillen zullen zijn en probeer dat niet te zien als een bedreiging van jullie vriendschap.”

Ontvang elke maand Kek Mama met korting en gratis verzonden op jouw deurmat! Abonneer je nu en betaal slechts €4,19 per editie.