Niet alleen maar stuiterballen: ‘We moeten ons vaker verplaatsen in kinderen met ADHD’

Wie denkt aan een kind met ADHD, ziet misschien een hyperactieve stuiterbal voor zich, of denkt aan de afkorting ‘Alle Dagen Heel Druk’. Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND Korrelatie, roept op: laten we eens wat vaker denken aan wat een kind zélf ervaart. “ADHD heeft niet alleen lastige kanten, maar juist ook heel sterke.”

Moeite met opletten, erg druk zijn, je onrustig voelen of dingen eerst doen en daarna pas nadenken (of impulsief zijn): het zijn een paar kenmerken van ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Kinderen met ADHD worden nog te vaak bestempeld als ‘lastig’, merkt psycholoog Lidewy Hendriks. “Mensen vinden soms het vervelend dat een kind niet kan stilzitten, lawaai maakt of z’n mond niet kan houden”, vertelt ze. “Het is niet zo dat een kind met ADHD niet druk is, dat kan zeker een kenmerk zijn, maar daarmee bekijk je het alleen van de buitenkant. Ik vind het veel belangrijker dat we ons in het kind zélf verplaatsen.”

Veel onbegrip voor kinderen met ADHD

ADHD is meer dan het beeld van rondrennende hyperactieve kinderen. “Een kind is weleens gefrustreerd of chagrijnig, omdat ze moeite hebben met stilzitten of het uitvoeren van een bepaalde taak. Ze gedragen zich dan op een manier die ze niet helemaal in de hand hebben, maar dat betekent niet dat ze altijd stuiteren.” Boos of chagrijnig worden, maar niet snappen waardoor dat komt, is enorm frustrerend. Dat geldt ook voor onbegrip in de klas of thuis. “Wat een kind ook doet, het is nooit goed. Daarmee krijgt een kind het gevoel dat hij alsmaar faalt, en daardoor raakt hij vervolgens boos of gefrustreerd. Als dit verkeerd begrepen wordt, ontstaat een vicieuze cirkel. Het kind krijgt meteen een etiket: je bent een storend element in de klas. Dit levert juist meer spanning en dus onrust op in het kind.”

Lees ook: ‘Twee jaar geleden kwam ik erachter dat ik ADHD heb’

Negatief zelfbeeld

Hoe we met kinderen met ADHD omgaan, heeft veel invloed op hun zelfbeeld. Nu én in de toekomst. “Soms wil een kind uit enthousiasme ergens heel lang over praten, maar is daar geen ruimte voor binnen de structuur van de klas of het gezin. Dat zo’n drang wordt afgekapt, vergroot een negatief zelfbeeld. Een kind voelt daardoor: ik mag niet zijn wie ik wil zijn.” Volgens Hendriks is er op scholen steeds meer aandacht voor kinderen met ADHD, al gaat het nog weleens mis. “Een kind moet dan bijvoorbeeld als strafwerk opschrijven: ‘Ik mag niet zo druk zijn in de klas’. Of ze krijgen te horen: ‘Als je een uur stil bent, krijg je wat lekkers’. Dat is alsof je tegen iemand met bruin haar zegt: ‘Als je een uur blond bent, krijg je wat lekkers’. Een docent bedoelt het goed en wil alleen stimuleren, maar het is echt geen onwil van een kind, het is onvermogen.”

Genoeg sterke kanten

Hendriks komt met een duidelijke boodschap: “Laten we ons wat vaker verplaatsen in kinderen met ADHD. Wat ervaren zij en vooral: wat hebben ze nodig? Dat is veel effectiever dan ertegenin gaan en een kind in een stramien proberen te duwen.” Ze pleit voor meer verdieping in het onderwerp op scholen, maar óók bij medeleerlingen. “Nog te vaak heerst het Alle Dagen Heel Druk-beeld. ADHD heeft niet alleen lastige kanten, maar juist ook heel sterke. Het zijn vaak heel creatieve kinderen, met veel fantasie, innovatieve (of goede) ideeën, spontaniteit en energie. Deze krachten moeten we vaker inzetten.”

Herken je je als ouder of kind in dit verhaal en wil je hierover praten met een professionele hulpverlener? Dit kan gratis en anoniem via www.mindkorrelatie.nl.