Niki is dankbaar voor de knip tijdens haar bevalling: ‘Anders had mijn zoon het misschien niet overleefd’

Voor ingrijpende handelingen tijdens de bevalling, zoals een knip, een injectie of inwendig onderzoek, moet een zorgverlener altijd toestemming vragen aan de zwangere. Uit onderzoek van Marit van der Pijl (Amsterdam UMC), onder ruim 11.000 vrouwen, blijkt dat dit vaak niet gebeurt. Van de vrouwen die een knip kregen, werd ruim 40 procent niet om toestemming gevraagd. Niet alle vrouwen die ongewild een ingreep ondergingen, vonden dat achteraf erg, maar de meeste wel. Niki (35), moeder van drie kinderen, begrijpt de negatieve reacties niet. “Ik vind het bijzonder dat hierover geklaagd wordt. Eigenlijk stem je met zulke handelingen in als je je door iemand laat behandelen. Ik ga ervan uit dat een arts handelt op basis van jouw gezondheid en dat van je kind, en dat zij niet zomaar een knip zetten.”

Niet helder nadenken

Toen Niki veertien jaar geleden beviel van haar oudste kind kreeg ze een knip (ook wel episiotomie genoemd) en tijdens de bevalling van haar middelste kind een injectie met oxytocine, dat weeën opwekt. Ze twijfelde geen moment of ze daarmee akkoord wilde gaan, al ging die beslissing ook een beetje langs haar heen. “Een bevalling gaat in zo’n roes dat je überhaupt niet meer weet wat je zegt en op welk moment. Je kunt niet helder nadenken. Mogelijk geven artsen wel aan dat ze een ingreep doen, maar ben je zo versuft dat je je er niet eens van bewust bent dat ze een vraag stellen en dat een arts vervolgens gewoon handelt.” Omdat medische toestemming vaak mondeling gebeurt, is inderdaad niet altijd te achterhalen of de patiënt de vraag heeft gehoord, laat staan heeft ingestemd. 

Knip was noodzakelijk

Een knip maakt de vagina groter en moet ervoor zorgen dat een baby makkelijker geboren kan worden of dat ernstig uitscheuren voorkomen wordt. Bij Niki’s eerste bevalling was een knip noodzakelijk. “Mijn zoon lag als een soort Superman met zijn hand naar voren, wat hem tegenhield om naar buiten te komen. Een knip maakte het, na een uur persweeën, als enige mogelijk om hem ter wereld te brengen. Ik heb geen moment gedacht: ik wil geen knip of ik wil hier iets van vinden. Ik dacht alleen: ik wil dit kind eruit. Als de artsen langer hadden gewacht met knippen was mijn zoon misschien gestikt.” Ook bij haar tweede bevalling was een ingreep nodig. “De bevalling ging zo snel dat mijn weeën er na de geboorte direct mee stopten. Omdat de placenta er niet uit kwam, kreeg ik een prik (met oxytocine, red.) om weeën op te wekken. Deed ik dat niet, dan zou ik doodbloeden. Moet ik dan tegen een arts zeggen: laat mij maar doodbloeden? Nee, ik had geen keuze willen hebben. Waarom zou ik daarmee bezig willen zijn als ik nog aan het puffen ben? Dit moest gewoon gebeuren.”

Lees ook: Zwanger worden met een niche: ‘Zeven miskramen in een jaar’

Bevalling plannen is utopie

Een bevalling valt niet te plannen, hoe strak je voorbereiding ook is. “Bij de eerste bevalling dacht ik alles van tevoren te kunnen plannen, maar al gauw merkte ik het een utopie was. Je bevalling plannen zorgt alleen maar voor teleurstelling. Elke bevalling is anders, elk kind is anders, elke vrouw is anders. Het komt zoals het komt.” Dat niet elke vrouw staat te springen om een knip, snapt ze. “Maar klagen omdat je geen toestemming hebt gegeven voor zo’n minimale ingreep, begrijp ik niet. Nogmaals: in mijn geval had ik geen keuze. Als je ingeknipt wordt terwijl dat achteraf gezien niet nodig was, snap ik de frustratie.” Dat vrouwen tijdens hun bevalling het gevoel hebben minder controle en keuze te hebben, zou volgens de onderzoeker kunnen leiden tot een negatieve bevallingservaring.

Tijd is kostbaar

Volgens onderzoeker Van der Pijl heeft de ene vrouw minder behoefte aan het geven van toestemming dan de ander. “Maar het is belangrijk dat een vrouw weet wat er met haar en de baby gebeurt tijdens de bevalling”, vertelt ze tegen de NOS. “Het helpt om tijdens de zwangerschap al te bespreken wat er allemaal kan gebeuren. Dan wordt de communicatie tijdens de bevalling een stuk makkelijker.” Niki sluit zich daarbij aan, bij geïnformeerde toestemming (informed consent), maar zegt ook: “Op het moment dat je als patiënt tijdens het bevallen van alles te zeggen hebt over bepaalde ingrepen, kost dat tijd. En tijd is heel kostbaar, zeker op zulke cruciale momenten.” Ze kijkt met een fijn en dankbaar gevoel terug op de ingrepen tijdens haar bevalling. “Ik vind het een opluchting dat een helder, weldenkend persoon, die een opleiding heeft gevolgd, een eed heeft afgelegd, en het allerbeste wil voor mij en mijn kind, zag wat er op dat moment nodig was.”

Ontvang elke maand Kek Mama met korting en gratis verzonden op jouw deurmat! Abonneer je nu en betaal slechts €4,19 per editie.