COLUMN NYNKE: Pretty little liars: 'populair zijn is ook niet alles'

Grappig hoe op je eerste werkdag alles nog precies hetzelfde is als voor je verlof (de eindeloze verhalen van de kantinejuf, de slechte koffie uit de automaat, de inside jokes met je werk-vrienden), en toch álles anders is. Want thuis – of op de opvang – zit nu een mini-mensje dat volledig van jou afhankelijk is. Door je ‘zwangerschapsbrein’ ben je wat vergeetachtiger dan voorheen (‘hoe laat was die meeting ook alweer? En wat is in vredesnaam het wachtwoord van mijn mail?’) en dan zijn er nog de praktische zaken, zoals lekkende borsten als je niet op tijd kolft. Wat zijn eigenlijk jouw rechten, als kersverse moeder op de werkvloer?

De meestvoorkomende issues op een rijtje:

Weer werken

Allereerst even een applausje voor ons landje: hoewel je soms horendol wordt van ál die regeltjes voor werkelijk álles, mogen we als kersverse moeders blij zijn met onze rechten. Zo hoeven zwangere vrouwen én moeders tot zes maanden na hun bevalling in principe niet te werken tussen 0.00 en 6.00 uur. Ook mag je regelmatige arbeidstijden van je baas verlangen en hoef je niet over te werken. Doe je lichamelijk zwaar werk? Ook daar zijn regels voor: in beginsel hoef je niet te zwaar te tillen en niet te lang te staan of te lopen. Wordt het je allemaal teveel na een gebroken nacht vol spuitluiers en voedingen, dan mag je per dag één of meer extra pauzes nemen naast de gebruikelijke pauzes. Maar je moet het niet te bont maken: deze extra pauzes bij elkaar opgeteld mogen niet meer dan een achtste deel van je arbeidsduur per dag bedragen.

Lees ook
PERSOONLIJK: Zwanger aan het werk: dit zijn jouw rechten >

Kolven of voeden

Om voeden of kolven goed mogelijk te maken voor moeders die borstvoeding geven, zijn ook hier wat regels over vastgesteld. En wel deze: als moeder heb je gedurende negen maanden na de geboorte van je kind het recht om ‘in rust en afzondering het kind te zogen dan wel tot kolven over te gaan’. Gehaast op de klok kijken hoeft niet meteen: volgens de wet mag je dit zo vaak en zo lang doen als nodig is – en je loon wordt uiteraard gewoon doorbetaald – maar al met al mag het kolven niet langer in beslag nemen dan een kwart van de gebruikelijke arbeidstijd per dag.

Ziek kind

En dan belt ineens het kinderdagverblijf: je welpje heeft verhoging en spuugt alles onder, kun je hem zo snel mogelijk weer ophalen? Tja. Soms kunnen partners, opa’s of oma’s in zulke situaties bijspringen, maar niet altijd. Goed nieuws, want ook hier is iets voor bedacht: namelijk het calamiteitenverlof. De eerste 'ziekdag' wordt je loon over het algemeen gewoon doorbetaald door je baas. Maar als je kind langer ziek is, dan gaat op de tweede dag het zogeheten kortdurend zorgverlof in. Meestal krijg je dan 70 procent van je salaris doorbetaald. Let op: dit speciale zorgverlof moet je wel aanvragen bij je werkgever. Samen bekijk je dan hoe lang jij nodig denkt te hebben voor de zorg van je kind en of er geen alternatieven -  wederom: partner, opa's of oma's - zijn. Hoe dan ook is jouw werkgever verplicht om jou dit zorgverlof toe te kennen als jij echt de enige bent die voor je kind kan zorgen. 

Ouderschapsverlof

Na de geboorte van je kind kun je onbetaald ouderschapsverlof opnemen, en dat geldt ook voor je partner mits die ergens in dienst is. Dit hoeft niet meteen te volgen op je zwangerschapsverlof. Je mag dit verlof opnemen tot je kind 8 jaar is. Voor ieder kind heb je opnieuw recht op ouderschapsverlof. En jouw werkgever mag jou het ouderschapsverlof niet weigeren, tenzij er hard gemaakt kan worden dat jouw afwezigheid het bedrijf ernstig in gevaar brengt. Het aantal uren ouderschapsverlof dat je kunt opnemen hangt samen met hoeveel je werkt. In een notendop: je hebt recht op 26 keer het aantal uur dat je per week werkt. Je bepaalt zelf wanneer je deze uren opneemt.