Beeld: Canva
Jezelf voorbijlopen en in een parental burn-out terechtkomen: het kan je als moeder anno nu maar al te snel gebeuren. Maar als je de signalen herkent en bijtijds aan de bel trekt, kun je dat smeulende vuurtje blussen voordat je opgebrand raakt. Kek Mama’s Heather ging op onderzoek uit.
De wasmand puilt uit, mijn vrienden moeten standaard een maand wachten op een antwoord op hun appje en ik ren de hele week achter de feiten aan. Overdag werk ik, ’s avonds is het tijd voor de kinderen en daarna ontpop ik me tot momfluencer om tot diep in de nacht content te maken voor mijn socialmediakanalen. Het leven voelt soms als een eindeloze marathon – zonder finishlijn in zicht. Vrienden vragen regelmatig hoe het mogelijk is dat ik tussen twee kleine kinderen, vier uur slaap per nacht en alles daaromheen nog overeind sta. Lachend antwoord ik dan dat ik leef op adrenaline. Maar diep vanbinnen weet ik ook wel dat ik dit niet eeuwig kan volhouden.
De eerste barsten beginnen zich al te vertonen. Op maandag viste ik een jeans voor mijn zoontje uit de wasmand omdat ik de was vergeten was te doen. Op dinsdag moest ik in de buurtapp bedelen om een bolletje voor in de broodtrommel, omdat ik niet naar de supermarkt was gegaan. En op vrijdag stond mijn kind als enige in een neongroene trui op school omdat ik de rood-voor-kabouter-dag-memo had gemist. Als mijn vader dan ook nog voorzichtig vraagt of ik wel goed voor mezelf zorg, ben ik dit weekend niet aan het mealpreppen, maar googel ik ‘symptomen van een burn-out’. Al snel stuit ik op de term ‘parental burn-out’. Misschien heb ik onder een steen geleefd, maar ik kende het niet. Het is het punt waarop je jezelf volledig kwijt bent in de eindeloze stroom van opvoedtaken. Je bent moe, prikkelbaar en kunt niet meer genieten van je kinderen, terwijl een vervelend stemmetje in je hoofd zegt dat je faalt. Uit een grote internationale studie in 42 landen blijkt dat ongeveer 5 procent van de ouders wereldwijd hiermee worstelt. In westerse landen ligt dat percentage zelfs rond de 9 procent. Kortom, ik ben duidelijk niet de enige die er weleens doorheen zit.
Het Instagram-algoritme heeft me meteen door en ik krijg psycholoog na psycholoog voorgeschoteld. Ik zwicht en beland op de pagina van Ouder- en Kindercoach Claudia Cooijman. Ze coacht vanuit eigen ervaring: toen ze alle ballen hoog probeerde te houden, belandde ze in een burn-out. Nu helpt ze andere moeders die overlopen tijdens wandelsessies met het zoeken naar balans, meer rust en tijd voor zichzelf zodat ze weer die liefdevolle, krachtige mama kunnen worden. Dat doet ze met haar eigen praktijk NOKI Ouder & Kindercoaching. Ik besluit haar te bellen. “Je ziet al meteen dat de vrouwen die bij mij komen in een hoog tempo lopen. Ik leg dan de link naar het dagelijkse leven: ze rennen erdoorheen. Stap één is rustig wandelen en vertragen. Dat is voor moeders heel lastig. Ze racen maar door. Daardoor hebben ze vaak niet door dat ze langdurige stress in hun lijf hebben. Totdat die man met de hamer komt.”
Isabelle (35) is advocaat, woont samen met haar vriend Steven en heeft twee kinderen, Kyan (3) en Nena (1). Ze zit al zes maanden thuis met een burn-out. “Met een vriend die de helft van de tijd voor werk weg was, kwam het grootste gedeelte van de zorg voor de kinderen en het huishouden op mij neer. Met één kind was dat goed te doen, maar toen Nena werd geboren, werd het pittiger. Een slecht slapende peuter, een baby die volledig van mij afhankelijk was, zieke kinderen, opvang die uitviel, werk dat altijd doorging… ik bleef maar rennen. Maar toch kreeg ik het altijd voor elkaar. Thuis runde ik de toko, op werk presteerde ik enorm goed en ik had wonder boven wonder zelfs nog een sociaal leven. Gas terugnemen was in mijn beleving geen optie. Achteraf gezien koos ik daar zelf voor, want ik ben iemand die graag de touwtjes in handen heeft. Ik wilde geen hulp bij de zorg voor de kinderen, ik wilde werkzaamheden niet overdragen aan collega’s en ik wilde niet dat iemand anders mijn huis schoonmaakte. De hartkloppingen, paniekaanvallen en slapeloze nachten die steeds erger werden, wuifde ik weg. Maar op een dinsdagochtend kon ik ineens niets meer. Ik kon niet uit bed komen. Mijn lichaam weigerde. Nu zit ik noodgedwongen thuis en realiseer ik me hoeveel signalen ik heb genegeerd. Achteraf gezien had ik veel eerder aan de bel moeten trekken.”
Helaas vragen nog te veel moeders te laat om hulp, weet Claudia. “Hulp vragen is voor veel mensen heel moeilijk. Want op het moment dat je om hulp vraagt, geef je eigenlijk aan dat je het niet kunt. Maar het is zo belangrijk. Hoe eerder je signalen herkent en daar iets mee doet, hoe sneller je er weer bovenop bent. Wat mij betreft zou iedere vrouw zodra ze moeder wordt eens naar een coach moeten gaan, niet alleen als je in een burn-out zit. Gewoon om eens te kijken hoe je in elkaar zit, hoe je brein werkt en welke overtuigingen je hebt. Ben jij bijvoorbeeld in je eigen jeugd onveilig gehecht, dan draag je dat met je mee. Het kan ervoor zorgen dat je op een andere manier reageert of dat jouw emmertje sneller vol is dan die van iemand die een hele fijne jeugd heeft gehad. Het zijn allemaal dingen die je onbewust meeneemt in je eigen gezin. Door je eigen patronen te doorbreken kan je veel ellende voorkomen, maar daar zijn we ons nog te weinig bewust van.”
Yara (30) is ondernemer en alleenstaande moeder van Moos (4). Het had niet veel gescheeld of ze was de volgende met een parental burn-out. Gelukkig kreeg ze op tijd hulp, dankzij de noodkreet van haar zoontje. “Toen de vader van Moos ons verliet, was ik ineens alleenstaande moeder. Veel verdriet, een eigen bedrijf en geen familie in de buurt zorgden voor een hoop stress. Ik werkte lange dagen en kon daardoor maar weinig hebben van mijn kind. Het doet me pijn om hieraan terug te denken, maar op dat moment kon hij in mijn ogen niks goed doen. Ik irriteerde me snel aan hem en wilde vaak liever alleen zijn. Toen Moos thuis en op school probleemgedrag begon te vertonen – hij was brutaal, luisterde niet en maakte veel ruzie met andere kinderen – zag ik het als een extra last en strafte hem ervoor. Ik kon dat er niet ook nog bij hebben. Op een dag trok de zorgcoördinator van zijn school aan de bel. Al snel vroeg ze hoe het eigenlijk met míj́ ging. Die vraag overviel me. Ik wilde antwoorden dat alles prima was, maar ik brak. Ik was moe, opgebrand en voelde me ineens heel erg schuldig. Lang verhaal kort: mijn overspannenheid reageerde ik af op Moos en dat uitte zich bij hem in boosheid. Ik ging in therapie, leerde hulp vragen en tijd voor mezelf te maken. Ik kan met trots zeggen dat zowel ik als Moos weer de oude zijn. Als het een maand langer door was gegaan, was het waarschijnlijk heel anders afgelopen.”
Hulp zoeken doe je voor jezelf, maar óók voor je gezin. Want hoe het met de ouders gaat, straalt uit naar de kinderen, aldus Claudia. “Kinderen zijn spiegels. Onbewust krijgen ze heel veel mee. Als jij emotioneel uitgeput bent, ben je minder aanwezig. Dat voelt een kind. Slaap je slecht, dan kun je onvoorspelbaar worden. Je kind snapt er niks meer van, want ‘het ene moment kan mama het wel hebben, maar het andere moment wordt mama ineens heel erg boos als ik iets doe of zeg’. Het gevolg? Dat je kind zich onveilig en onzeker gaat voelen, terwijl die hechting juist in de eerste jaren zo belangrijk is. Kinderen kunnen opstandig en boos worden, of zich juist heel erg terugtrekken. Maar op het moment dat jij niet lekker in je vel zit, heb je minder geduld en energie voor de driftbuien van je kind. Je kunt zijn of haar emotie er niet bij hebben, terwijl kinderen juist gehoord en gezien willen worden. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.”
Sarah (33), marketing manager, getrouwd en moeder van Sven (5) en Santo (4) vroeg wel om hulp. Schreeuwde er zelfs om. Haar burn-out is inmiddels verleden tijd, maar ze kan zich er nog boos om maken. “Ik zag het aankomen, maar niemand leek me te horen. Al maanden voelde ik dat het niet goed ging. Twee kinderen waarvan eentje extra aandacht nodig had, een fulltimebaan, een huishouden dat nooit stopt – het werd me allemaal te veel. In het begin durfde ik nog niet hardop te zeggen hoe zwaar ik het vond, maar ik liet het wel doorschemeren. In plaats van hulp kreeg ik een rotgevoel. ‘Ach, wij deden dat vroeger ook. Zonder partner zelfs’, zei mijn moeder. En mijn schoonvader: ‘Tegenwoordig heeft iedereen een burn-out, daar is niks meer voor nodig.’ Daardoor ging ik aan mezelf twijfelen. Waarom konden anderen het wel en ik niet? Maar hoe meer ik probeerde door te zetten, hoe verder ik wegzakte. Totdat ik op een dag de moed verzamelde om écht om hulp te vragen en aangaf dat ik tegen een burn-out aan zat. Mijn familie wuifde het nog steeds weg en ook mijn partner nam me niet serieus. Volgens hen had ik gewoon een lange vakantie nodig. Na die vakantie lag ik er ruim een jaar uit.”
Volgens Claudia zijn de uitdagingen anno 2025 anders dan vroeger, waardoor je het niet met elkaar kunt vergelijken. Ook al zullen er altijd mensen zijn die dat roepen. “Er zijn nu meer prikkels, er is meer technologie, meer werkdruk en meer vergelijking door social media. Ook zijn er meer gezinnen waarvan beide ouders werken, waar vroeger de moeder thuis was met de kinderen. Het tempo waarin we nu leven is zoveel hoger. We staan altijd aan en daardoor zit je in een bepaalde frequentie met je hersenen, wat het moeilijk maakt om te ontspannen of veranderen. Ook líjkt het nu misschien alsof de burn-out meer voorkomt, maar er wordt vooral meer over gesproken. Het taboe is eraf en er komt steeds meer aandacht voor de mentale gezondheid van mensen.”
Ik begin steeds meer in te zien dat ik beter voor mezelf moet zorgen. Toch knaagt er iets: er zijn genoeg mensen die het drukker hebben of het zwaarder treffen dan ik, dus waarom voelt het dan alsof ik nauwelijks mijn hoofd boven water kan houden terwijl anderen dat wel kunnen? Het heeft volgens Claudia allemaal te maken met je persoonlijkheid, hoe je in elkaar zit en hoe je bent opgevoed. “Heb je een sterk verantwoordelijkheidsgevoel, dan voel je je schuldig als je niet alles zelf doet. Heb je moeite met grenzen stellen, dan neem je te veel hooi op je vork. Als je perfectionistisch bent, leg je jezelf een hoge druk op. Dat zijn dingen die in jou zitten. Een single mom kan het moederschap als makkelijker ervaren dan iemand die de spreekwoordelijke village tot haar beschikking heeft om te helpen, omdat die alleenstaande moeder zichzelf wellicht een minder hoge druk oplegt. Ik zie het op school veel gebeuren bij het maken van surprises. De een is nog mooier dan de andere, alsof het een wedstrijd is. Maar je ziet ook dat de kinderen het niet zelf hebben gemaakt. Die ouders leggen zichzelf zo’n druk op, terwijl het er in de basis om gaat dat jouw kind plezier heeft en iets maakt voor een ander. Het is helemaal niet belangrijk hoe mooi het dan geplakt is.”
Bij ieder woord dat Claudia zegt, voelt het alsof ze het over mij heeft. Ik bén die moeder. De perfectionistische moeder die een schooltraktatie maakt alsof het uit een kookboek komt, compleet met een thema en zorgvuldig handgeschreven kaartjes. Die elke dag een Pinterest-waardige broodtrommel wil meegeven en bij de juffenverjaardag aankomt met een over the top cadeautje waarvan ik zeker weet dat niemand anders er ooit aan gedacht heeft. Maar waarom eigenlijk? Het zal mijn zoontje een worst wezen of hij een doos Merci afgeeft of een gepersonaliseerde geurkaars met gekarameliseerde amandelen van de beste notenboer. Na een weekendje zonder kinderen en een goede nacht slaap weet ik dat ik, gelukkig, geen burn-out heb. Maar ik weet ook: ik kan wel denken dat ik onverwoestbaar ben, maar dat dachten Isabelle, Yara en Sarah ook. Tot ze het ineens niet waren. En juist daarom ga ik nu, voordat het te laat is, wat zachter voor mezelf zijn. De lat mag omlaag, de to-dolijst korter en soms is een simpele boterham in de broodtrommel ook prima.
Tips van Claudia om een (parental) burn-out te voorkomen? Die vind je hier.
Dit artikel vond je eerder in de Kek Mama Special Level up!
Ga voor me-time met Kek Mama Magazine!
Iedere week vertelt een leerkracht aan Kek Mama wat ze meemaakt. Deze keer: juf Annemijn van groep 1/2 die hoorde dat Jane iedere avond wijn dronk met haar moeder.
Iedere week vertelt een leerkracht aan Kek Mama wat ze meemaakt. Deze keer: juf Maartje van groep 1/2 die ineens bloed op de grond aantrof.
Kinderen verzinnen de gekste smoesjes als ze geen zin hebben in school. Ziek zijn is daar natuurlijk de go to smoes van. Maar ja, wat als je moeder daar niet zomaar intrapt? Dan moet je maatregelen treffen.
Het valt op dat kinderen er steeds langer over doen om hun zwemdiploma A te behalen. Tegelijkertijd met deze toename in lesuren, is er een afname in de motorische fitheid van jonge kinderen. Ze bewegen minder, spelen minder buiten en zitten vaker stil. Bewegingswetenschapper Wietze Bernards van de VU Amsterdam vroeg zich samen met hoogleraar […]
Ze doen hun best om lief en meegaand te zijn, maar vanbinnen kunnen kinderen worstelen met gevoelens die ze niet durven te delen. Zo herken je dat.
In november 2024 is het leven van realityster Tamara Elbaz (43) op zijn kop gezet. Toen ze niet thuis was, maar haar zoontje wel, werd haar woning in Amsterdam leeggeroofd. En de babysitters hielpen daarbij.
