Een voogd voor je kind regelen: zo werkt dat

We leggen het uit.

Wat is voogdij?

Het is een verschrikkelijk scenario, maar het kan zomaar gebeuren: beide ouders van een kind komen te overlijden of kunnen er (tijdelijk) niet voor zorgen. In dat geval krijgt iemand uit de omgeving voogdij over het kind. Even in het kort: alle minderjarigen in Nederland moeten onder gezag staan van één of twee ouders. Dat betekent dat je verantwoordelijk bent voor de opvoeding en verzorging van het kind. Als iemand anders dan de ouder(s) het gezag over een kind heeft, noemen we dat een voogd. Je kunt zelf vastleggen wie de voogd van je kinderen wordt, vaak is dat een vriend of familielid. Heb je dat als ouder niet geregeld? Dan wijst de familie een voogd aan. Soms vraagt een rechter advies aan de Raad voor Kinderbescherming, bijvoorbeeld wanneer onenigheid ontstaat. Vanaf twaalf jaar mag een kind ook zijn of haar voorkeur uitspreken.

Hoe regel je een voogd?

Natuurlijk hoop je dat bovenstaand noodlot jullie nooit treft, maar áls er iets gebeurt, is het fijn dat je van tevoren het een en ander hebt vastgelegd. Een voogd aanwijzen kan op twee manieren: in het gezagsregister bij de rechtbank (gratis) of in je testament. Dat laatste regel je met een notaris. Je kunt in je testament ook bepaalde wensen of voorkeuren voor (de opvoeding van) je kind vastleggen. Als een van de ouders overlijdt, gaat het gezag in de meeste gevallen naar de andere ouder. Wanneer jullie allebei overlijden, beslist de rechter wie de voogdij krijgt. Heb je van tevoren iemand aangewezen? Dan wordt deze persoon door de rechtbank gevraagd of-ie voogd wil worden. Je kunt ook twee personen aanwijzen die samen voogd van je kind worden. Niet elk kind hoeft per se dezelfde voogd te krijgen, dus je moet de voogdij per kind vastleggen. Je kunt ook een reserve-voogd kiezen, bijvoorbeeld wanneer de eerste voogd weigert of komt te overlijden. Tot slot is het mogelijk om als ouder ieder één voogd te kiezen. De rechter kijkt dan meestal naar het testament of gezagsregister van de langs levende ouder. Mochten jullie in het ergste geval op hetzelfde moment overlijden, kiest de rechtbank een voogd.

Lees ook: De juf: ‘Ik schrik van het nieuws dat de vader van leerling Clarissa (6) is overleden’

Wat doet een voogd precies?

Zoals gezegd, is een voogd verantwoordelijk voor het verzorgen en opvoeden van een kind. Heb je één voogd aangewezen? Dan is diegene niet verplicht om deze taken zelf uit te voeren. Dat kan bijvoorbeeld ook door een tehuis of pleeggezin worden gedaan. Je beheert ook (soms met toestemming van de rechter) het vermogen van het kind. Bij gezamenlijke voogdij moeten zij het kind verplicht zelf opvoeden. Zij moeten samen opdraaien voor de kosten van de verzorging en zijn verantwoordelijk voor het kind en zijn of haar financiën. Gezamenlijke voogden mogen de rechter vragen om de achternaam van het kind te veranderen. Dat kan alleen als de rechter dat nuttig vindt én als het kind akkoord gaat. Als voogd mag je ook zogenaamde officiële handelingen uitvoeren, zoals het inschrijven op een school of toestemming geven voor een medische behandeling. Een voogd moet meerderjarig zijn, mag niet onder curatele staan en niet lijden aan een geestelijke stoornis.

Weigeren en beëindigen

Goed om te weten: een aangewezen voogd mag altijd weigeren, ook als deze persoon in de eerste instantie wel akkoord ging. Iemand is pas voogd als diegene in de rechtbank een bereidverklaring aflegt. Als diegene weigert, zoekt de rechter naar een andere voogd of instelling. Als het kind achttien wordt, eindigt het gezag van de voogd automatisch. De rechter kan ook beslissen om het eerder te beëindigen, bijvoorbeeld wanneer sprake is van slechte behandeling.

Meer informatie over voogdij vind je op de website van de Rijksoverheid. 

Bron: Rijksoverheid, Kinderbescherming, 24Baby