Lara Temme is tekstschrijver en woont samen met haar zoon (7) en dochter (9) in Brabant. Thuis wordt er veel gelachen, geknuffeld, gehuppeld en gezongen. Wel vals, maar daar heeft het gezin zelf weinig last van. Evenals de altijd rommelige zolder.
Slakken maken. Dat kon ik wel. Uitgelaten achtjarigen, stroken papier, vrolijke kleuren. Er was maar één ding lastig: daarna naar huis gaan. Als ik op school bleef, dan werd het vanzelf avond. Als ik op school bleef, dan kon ik doen alsof er niets aan de hand was. Uiteindelijk liep ik naar buiten, het gevoel van onheil tegemoet. Het was bijna half drie. Over twee uur was mijn vader er niet meer.
Halverwege de middag kwamen we aan bij mijn ouderlijk huis. Mijn vader was nauwelijks nog aanspreekbaar – zijn laatste dagen waren een pure lijdensweg geweest. De huisarts kon hem er niet snel genoeg zijn. Precies op het afgesproken tijdstip kwam ze binnen. Rustig, vriendelijk, empathisch – iemand aan wie je je laatste minuten toevertrouwt. Haar vader, vroeger mijn huisarts, heeft destijds nog geholpen bij mijn geboorte. Nu zou zijn dochter míjn vader helpen met sterven. Ze bereidde alles voor, en toen was het moment daar. Nog één blik, een traan in zijn linkerooghoek die ik zachtjes wegveegde, onze handen op zijn arm, zijn hand in die van mijn moeder. Ik keek naar mijn vader, en ineens zag ik zijn jongere ik voor me uit de tijd dat we nog kinderen waren, en hij straalde. Even was er geen angst, alleen berusting. En toen was het voorbij.
De kleinkinderen mochten de kist versieren: een mooi licht houten exemplaar dat zich bij uitstek leende om opgevrolijkt te worden met stiften in alle kleuren van de regenboog. Ook onze zoon, die bij de uitvaart van zijn andere opa nog heel bang was voor de aanblik van een kist, kleurde vrolijk mee. Met twee uitvaarten in korte tijd wen je aan de rituelen rondom de dood.
Op de dag van de begrafenis verliet mijn vader het huis, om nooit meer terug te keren. Het was een even verschrikkelijk als onwerkelijk beeld. Toen de rouwstoet op de locatie aangekomen was, reden we de kist naar binnen. Ik keek rond of ik mijn vader zag, maar hij was nergens. Ja, op het grote scherm, rechtsboven in de zaal. Dat was raar, want het ging helemaal niet over hem vandaag. Toch? Maar waarom stond zijn gitaar dan naast de kist? Waar sloeg dit in godsnaam allemaal op?
Tijdens de dienst kwam het besef keihard binnen. De mineurklanken van Julian Bream’s gitaarspel maakten alles ineens akelig echt. Het lukte me om mijn stukje tekst voor te dragen – het pianospel waarmee ik de zang van mijn zus begeleidde was gelukkig vooraf opgenomen. Ze zong live, en hoe – nog voor het lied voorbij was, huilden haar en mijn kinderen onbedaarlijk. Mijn vader was bescheiden, maar wilde wél dat er gehuild werd op zijn uitvaart. Ik begreep dat volkomen: tranen voelen als een bewijs dat mensen van je gehouden hebben. Ik besefte me toen pas dat hij misschien wel net zo onzeker was als ik.
Aangekomen bij de begraafplaats droegen we mijn vader naar zijn zelf uitgekozen plek. De kleinkinderen bliezen bellen, de genodigden brachten hun laatste groet. En ook al vond ik het niets voor mijn vader, we kregen een ‘teken van boven’. Aan de rand van het graf zagen we een vlinder, die ondanks druk gefladder niet vooruit leek te komen. We kwamen dichterbij. Het bleek dat het beestje bezig was om uit zijn cocon te kruipen. Toch wel heel mooi symbolisch.
Lang duurde het moment niet: ik hoorde een “oh nee!” en zag de kinderen half bedremmeld, half lacherig in het diepe gat kijken. Onze dochter had haar knuffeltje, dat ze had meegenomen als troost, in het graf laten vallen. Met een hark kon Spike uiteindelijk uit zijn unieke positie worden bevrijd. Kijk, dát paste bij mijn vader. Hij had het hilarisch gevonden.
Veel ruimte om bij te komen na de uitvaart was er niet. De eerste chemokuur van mijn moeder begon vier dagen na de begrafenis. Grote zakken gif aan een infuuspaal, een lading pillen voor thuis. Voor deze verwarrende tijden is er geen handleiding, en ik heb geen flauw idee of ik het goed aanpak. Het enige wat ik kan doen is mijn gevoel volgen en wachten. Op betere tijden, en op een bevestiging dat ik het juiste doe. Desnoods via een teken van boven.
Meer columns van Lara vind je hier.
Ga voor me-time met Kek Mama Magazine!
Van gymtassen inpakken tot zwemlessen plannen, van BSO-schema’s tot traktaties regelen: het loopt allemaal via jouw hoofd. En nu blijkt uit onderzoek dat al die mentale to-do’s niet alleen jouw brein bezetten — maar ook je relatie beschadigen.
Soms kunnen leraren niet helemaal eerlijk zijn tegen ouders. Beleefdheid en professionaliteit gaan nu eenmaal voor — en dus zeggen ze op het rapport dat je kind een “sociale persoonlijkheid” heeft, terwijl ze bedoelen dat hij of zij de hele dag door kletst.
Denise (45) had een relatie met een twaalf jaar jongere man toen ze op haar 38ste werd overvallen door een niet te stuiten kinderwens. Inmiddels is dochter Isabeau zes. Ze ziet haar vader één zondag per maand.
In het televisieprogramma De Klassenavond doet Erwin een aangrijpend verhaal over zijn dochter, die hij al twaalf jaar niet meer heeft gezien. In gesprek met presentator Rob Kamphues vertelt hij openhartig over het gemis en de pijn die hij dagelijks voelt.
Niets in het leven is zwart of wit, en opvoeden brengt altijd dilemma’s met zich mee. Zelfs al lijkt de keuze op sommige momenten nog zo helder.
De bevalling: sommigen zien er als een berg tegenop, anderen krijgen een spirituele awakening tijdens de geboorte van hun kind. Hoe dan ook: het is altijd een verhaal op zich, wat moeders maar al te graag delen. Bij voorkeur met veel details. Deze week het bevallingsverhaal van Floor (29).