Pauline helpt samengestelde gezinnen: ‘Veel mensen onderschatten het stief­ouder­schap’

“Een man met een kind was niet het ideaal­plaatje dat ik voor ogen had als ik vroeger droomde van een gezin. Ik had wel altijd al een kinderwens. Dus toen Fred al een dochter bleek te hebben, kon ik alleen maar denken: kom er maar bij.

Tegelijk was ik bezorgd. Want wat als Fred geen kinderen meer zou willen? Of ik ze niet kon krijgen? Dat Fred al een keer voor het eerst vader was geworden zonder mij, voelde als een soort rouw. Was een kind krijgen met mij voor hem nog wel bijzonder?

Fred was daar helemaal niet mee bezig. ‘Joh, één kind tegelijk’, zei hij. Al maakte hij zich wel zorgen over zijn ­dochter. Hoe zou het voor haar zijn om een zusje of broertje te krijgen? Toen zijn dochter tien was vond ik het weleens tijd, ik was inmiddels 34. Daarop raakte ik zwanger van Josephine.

Draai vinden

Hoe gewenst mijn zwangerschap ook was, ik kon er niet onbezorgd van genieten. Was bang dat mijn stiefdochter de aandacht van haar vader niet zou willen delen. En hoewel ik mijn steentje bijdroeg aan haar opvoeding, bepaalden haar ouders de regels binnen een co-ouderschap – die niet altijd de mijne ­waren. Ik had het gevoel dat ik op eieren liep, ­doordat ik niet blind op mijn intuïtie kon varen. Ik was gewend geraakt aan een soort ­voorwaardelijke liefde, want mijn stiefdochter had al een ­moeder en ging elke week weg.

“Toen ik zelf een kind had, werd ik zelfverzekerder”

Toen Josephine eenmaal geboren was, vond ik het helemáál lastig mijn draai te vinden. Ik moest eraan wennen dat zij wel bleef en mij echt de allerliefste vond. Toch zorgde dat er voor dat ik zelfverzekerder raakte in mijn stiefmoederschap. Nu ik zelf een kind had, had ik het gevoel dat ik eindelijk meetelde als moeder. Begreep de ex van Fred opeens ook beter. Ik voelde de onmacht die zij moest voelen als een andere vrouw jouw kind in bed legt.

Samengesteld gezin

Het runnen van een samengesteld gezin is iets waar vooral ík in heb leren groeien. Zo ontdekte ik laatst dat mijn stiefdochter de komst van haar zusjes helemaal niet zo lastig vond als ik dacht, maar er juist heel blij mee was. Van haar hadden ze wel eerder geboren mogen worden. Had ik dat maar eerder ­geweten!

En Fred bleek de zwanger­schappen en geboortes van onze drie dochters echt net zo bijzonder te vinden als die van zijn oudste. Zo zie je maar hoe verschillend je een situatie binnen één gezin kunt beleven. En hoe belangrijk het is om dat te bespreken, en niet in te vullen voor elkaar.

“Als zijn ex zei dat ze mijn dochter zo op de hare vond lijken, dacht ik: helemaal niet, dat is míjn kind!”

Waar we startten vanuit een gebroken ­situatie – het gezin van Fred en ons nieuwe, samengestelde gezin – zijn onze twee families steeds meer naar elkaar toe gegroeid. De ­ex-vrouw van Fred ­stelde voor op onze ­dochters te passen als dat nodig was. Dat vond ik in eerste instantie lastig, terwijl ik wel voor haar dochter zorgde. Als ze zei dat ze mijn dochter zo op de hare vond lijken, dacht ik: helemaal niet, dat is míjn kind!

Nu heeft ze een vaste oppasdag per week. ‘Is zij dan míjn ­stief­moeder?’ vroeg mijn jongste pas. Na zeker tien jaar tandenknarsen vind ik dat nu heel fijn. Al onze dochters voelen zich veilig in beide huizen. Verjaar­dagen en sinterklaas ­vieren we met de hele club.

Lees ook – ‘Totaal onvoorbereid maakte ik de keuze: ik word de liefste stiefmoeder ooit’ >

Stiefouderschap

Veel mensen onderschatten het stief­ouder­schap en het hebben van een samengesteld gezin. Het kost, zeker in het begin, veel energie. Het heeft impact op je relatie. De reis die je idealiter samen volgt – verliefd ­worden, samen­wonen, een kind krijgen – heb je allebei al afgelegd, en die twee werelden vloeien niet altijd naadloos samen. Ik zou het niet graag overdoen – in elk geval niet op de manier waarop ik het beleefd heb.

Ik dacht: ik ben best slim, heb een groot hart, ik ben makkelijk, en opeens doe ik moeilijk dat mijn stiefkind ketchup bij haar eten wil terwijl ik jus heb gemaakt; wat mankeert me in ­vredesnaam? Daarom schreef ik Mijn man heeft een kind, het boek dat ik als kersverse stiefmoeder zelf graag had willen lezen. Hoe vind ik mijn weg als stiefmoeder – 10 bemoedigende brieven is daar een aanvulling op.

Fasen

Uiteindelijk gaat bijna iedereen door ­dezelfde fasen in het stiefouderschap, zie ik in mijn mediationpraktijk voor familiezaken. Het begint als een roze wolk: we hebben genoeg liefde voor iedereen, ook voor de stief­kinderen. Dan blijkt het ingewikkelder dan je dacht en komt de ontnuchtering: zo vanzelf gaat het dus niet. Jaloezie, je buitengesloten voelen, twijfel: het hoort er in deze fase allemaal bij.

“Na de roze wolk komt de ontnuchtering”

De bewustwording die daarna komt maakt dat je je mouwen opstroopt: werk aan de winkel, we gaan er een succes van maken. Dat gaat niet zonder slag of stoot, want alle gezinsleden moeten hun plek ­vinden in het nieuwe geheel. Daarom gaat twee ­derde van de samengestelde gezinnen weer uit ­elkaar. Maar als je nu aan de slag gaat om er samen iets moois van te maken, is de kans groot dat je dat bereikt. Je zult merken dat het begint te wennen, dat het nooit helemaal volmaakt voelt, maar soms toch wel bijna heel fijn.

En net als je denkt: we hebben het onder de knie, komt er weer een dipje. Hoort erbij, geen zorgen. Na dat dipje wordt het wel weer leuk, en na leuk komt er wel weer een dipje. Als je weet dat het erbij hoort, dat het normaal is dat je soms onredelijk op elkaar reageert en dat je daar anders mee om kunt gaan, wordt het stukken makkelijker.

Het zou een hoop leed schelen als stellen in een vroeg stadium al met een familiemediator zouden praten, wanneer ze alleen nog maar het plan hebben twee gezinnen samen te voegen. En soms is het gewoon de moeite waard om door te zetten wanneer het even moeilijk is. Mijn stiefdochter studeert inmiddels en woont op zichzelf, maar komt nog regelmatig oppassen. Dan zegt ze: ‘Als er wat met jullie gebeurt, krijg ik de ­kleintjes, toch?’”

Meer weten? Mijn man heeft een kind, € 16,99, Uitgeverij Kok familie-zaken.nl