Vermoedens van seksueel of huiselijk geweld? Do’s en don’ts volgens zedenrechercheurs

Misschien is Bobbie normaal heel uitbundig, maar zit ze al dagen op haar kamer. Of is Lars boos, op alles en iedereen. Gooit hij met zijn lego. Kinderen zijn net mensen: ook zij hebben weleens een slechte dag of een slechte week. Als jouw Sem een periode met zijn ziel onder zijn arm loopt, kan dat ook met een sprong, een fase of de leeftijd te maken hebben. 

Signalen

Maar, het kúnnen ook tekenen zijn dat er meer aan de hand is. Dat jouw kind met een niet-leuk geheim rondloopt. Zedenrechercheur Pieter Melsen vertelt: “Kenmerken kunnen zijn: boos worden om niets, veel huilen, dingen kapot maken of minder presteren op school. Zijn collega Vaessen vult aan: “Maar let op: Kinderen die de allergrootste geheimen met zich meedragen, kunnen dat vaak ook allerbest maskeren. Je ziet niets aan ze en dat maakt het heel lastig.” Melsen beaamt dat: “Zo zijn geen duidelijke signalen die puur en alleen wijzen op seksueel misbruik.”

Lees ook – Zedenrechercheurs over niet-leuke geheimen: ‘Je wilt mama toch niet verdrietig maken?’ >

Gek moment

Als kinderen iets loslaten over hele zware zaken, zoals seksueel misbruik of huiselijk geweld, doen ze dat vaak op ‘gekke momenten, zegt Vaessen. “Zo vertelde een meisje op het moment dat de juf haar in haar jas hielp, dat haar vader gekke dingen met haar deed. Vervolgens liep ze lachend door en speelde ze hele middag vrolijk op de speelplaats. Het leek alsof er helemaal niets aan de hand was, terwijl de juf helemaal van slag was.” Ook op de achterbank van de auto in de file, op weg naar school, kan een kind zoiets laten vallen.

“Een meisje vertelde de juf dat haar vader gekke dingen met haar deed en speelde vervolgens de hele middag vrolijk op de speelplaats”

Als een kind zoiets vertelt, doet ‘ie dat niet cryptisch. Vaessen: “Kinderen hebben geen beeld van wat seks is, dus zij benoemen het gewoon zoals het is. Bijvoorbeeld: ‘papa, zit weleens aan mijn plassertje’. En daar voegen ze dan vaak aan toe: ‘gek he?’ Ze voelen namelijk ergens wel dat het niet klopt, maar weten dat niet zeker. Dit is een checkmoment: het kind wil van jou weten of het inderdaad raar is.”

Mama wordt boos

Godzijdank lopen de meeste kinderen niet rond met zulke zware geheimen, maar ook kleinere geheimen kunnen voor buikpijn zorgen, drukkend en altijd aanwezig zijn. Ook die geheimen zijn voor kinderen moeilijk of spannend om te vertellen. Vaessen: “Kinderen hebben bij papa’s en mama’s toch vaak het idee dat ze boos worden als ze het opbiechten. Niet gek, ik corrigeer mijn eigen kinderen ook de hele dag; ‘breng je bordje naar de vaatwasser, ruim je speelgoed op, hang je jas aan de kapstok’. Melsen vult aan: “Daarom is hoe je als ouder op een geheim reageert heel belangrijk. Je moet het kind het vertrouwen geven dat ‘ie alles bij je kwijt kan en dat jij niet oordeelt.”

Dat is best lastig. Daarom delen de experts de do’s en don’ts voor als je het gesprek met je kind aan wil gaan over kleine – en grote niet-leuke geheimen.

Do’s

1. Bedenk van tevoren wat je wil weten en hoe je het gaat vragen, in alle rust.
2. Kies voor het voeren van een serieus gesprek ook altijd een rustig moment uit waarin je echt verbinding met elkaar maakt. Bijvoorbeeld in bed na het lezen van het boek Sam en het niet-leuke geheim of als je samen de dag doorspreekt.
3. Gebruik het zinnetje: ‘Ik word niet boos, ik geef geen straf, ik vind niks gek en ik ga je ook niet uitlachen.’ Dan moet je je daar vervolgens wel aan houden, dat is heel belangrijk voor het vertrouwen van het kind.
4. Stel open vragen, vul niets zelf in. Vraag bijvoorbeeld: ‘Wil je me daar alles over vertellen? Of: ‘Wat wil je me daar over vertellen?’
5. Blijf rustig. Probeer, hoe moeilijk misschien ook, neutraal te reageren op het vertellen van een niet-leuk geheim. Hummen mag.
6. Vraag aan het einde van het gesprek: ‘Wil je het er nog meer over hebben?’ Is het antwoord ‘nee’, vraag dan niet door. Zo maak je het niet te groot.
7. Is er wellicht sprake van (seksueel) misbruik? Licht dan, buiten het zicht en het gehoor van de kinderen, de politie in en/of Centrum Seksueel Geweld (tel: 0800 0188)

Don’ts

1. Probeer niets in te vullen voor het kind, woorden in de mond te leggen of zelf te gebruiken als het kind dat zelf niet doet. 
2. Je wilt misschien schreeuwen, huilen, iedereen in paniek opbellen over wat je kind je nu toch heeft verteld. Doe dat niet. Het kind kan dan denken: het is fout wat ik doe en zwakt het verhaal mogelijk af.
3. Stel niet te vaak dezelfde vraag. Als je drie keer vraagt: ‘Weet je zeker dat je niet aan de piemel van de meester moest zitten?’ denkt het kind: mama weet het vast beter en past zijn verklaring aan. Als een ‘nee’ een ‘ja’ is geworden, blijft een kind daar vaak in hangen.
4. Kijk uit met het geven van complimenten. Ook al schreeuwt alles in jou: wat knap, wat stoer, wat moedig dat je niet vertelt… hou het voor je. Te veel complimenten kunnen het kind stimuleren er een schepje bovenop te doen.
5. Beloof je kind geen speelgoed als hij alles aan je vertelt. Het is heel moeilijk voor een kind later te moeten bekennen dat ‘ie gewoon heel graag die knuffel van Nijntje wilde hebben.

In de extra dikke special van Kek Mama lees je de mooiste verhalen, meest herkenbare columns en de leukste fashion en lifestyle tips. Abonneer je nu voor slechts €29,95 per jaar en ontvang de glossy als eerste op je deurmat.