Onderzoek: kinderen van rokende zwangeren hebben op 10-jarige leeftijd kleinere hersenen

Ondanks alle waarschuwingen rookte in 2021 nog acht procent van de zwangere vrouwen in Nederland op enig moment in de zwangerschap. Dat blijkt uit cijfers van het Trimbos-instituut. Bijna 5 procent daarvan rookte de hele zwangerschap door. En dat percentage blijft al zo’n 5 jaar gelijk. Vrouwen met een laag inkomen en lage opleiding roken vaker door met een baby in de buik.

Maar zo’n sigaret opsteken blijft niet zonder gevolgen, blijkt uit onlangs gepubliceerd onderzoek van wetenschappers van het Erasmus MC. Nog lang na de geboorte kan je kind er negatieve gevolgen van hebben. Er is al veel onderzoek naar gedaan, zo was al bekend dat rokende zwangeren meer kans hebben op een miskraam of kindje dat te vroeg geboren wordt. Bij geboorte wegen deze baby’s vaak minder en is hun hoofdomtrek kleiner.

Latere gevolgen

Er is minder onderzoek gedaan naar de gevolgen voor deze kinderen later in hun leven, simpelweg omdat dat veel lastiger te onderzoeken is. De uitkomsten van het Rotterdamse onderzoek maken deel uit van de Generation R-studie. Rotterdamse kinderen worden tijdens die studie jarenlang gevolgd in hun ontwikkeling en gezondheid. Hierin was ook informatie beschikbaar over rokende, zwangere vrouwen. Hun kinderen werden vervolgens onderzocht toen ze 9 tot 11 jaar oud waren.

De resultaten zijn schokkend: de kinderen hadden niet alleen een kleiner hersenvolume, maar ook minder witte stof (deze stof legt verbindingen tussen je hersengebieden) en grijze stof (in deze stof bevinden zich je hersencellen). Daarnaast zit er verschil in de diepte van hersenwindingen (verhoging in de gevouwen hersenschors).

Gedragsproblemen

In het onderzoek is niet onderzocht in hoeverre deze kinderen hier echt problemen mee ondervinden in hun cognitieve functies, toch is er wel een conclusie aan te verbinden, zegt Runyu Zou, epidemioloog en schrijver van het artikel. “Over het algemeen kun je stellen dat kinderen met kleinere hersenen een lager IQ en meer gedragsproblemen hebben.

Stoppen vóór je zwanger wordt

Er waren geen verschillen te ontdekken tussen kinderen van moeders die nooit rookten of die vroeg in de zwangerschap gestopt zijn. Dat komt omdat de verdere ontwikkeling van de hersenen pas later op gang komt. “Zelfs al heeft een vrouw de eerste 10 weken gerookt, heeft stoppen nog steeds zin”, zegt Zou.

Toch adviseert Corine Verhoeven, hoogleraar verloskundige wetenschap aan de University of Nottingham, al te stoppen met roken voor je zwanger wordt. En dan voor allebei de partners. “Juist in het begin van de zwangerschap worden alle belangrijke organen aangelegd. Bij een kinderwens: eerst stoppen met roken, dan pas met anticonceptie.”

Blijvende verschillen

Of de verschillen in de hersenen bijtrekken in de loop van het leven van de kinderen is nu nog niet te zeggen. Wel willen Zou en zijn collega’s het onderzoek herhalen als Generation R-deelnemers pubers en jong-volwassenen zijn. Nog even geduld dus…

Bron: NRC, Trimbos Instituut