Ionica checkt: praten over racisme

Deze zomer werd rapper Typhoon aangehouden. De politie vond het maar verdacht, zo’n zwarte jongeman in een dure auto. Een paar agenten gaven daarna toe dat ze mensen beoordelen op hun huidskleur. Terwijl ik dit zit te schrijven wordt de zwarte actrice Leslie Jones op internet massaal uitgescholden voor aap. Er is nog veel racisme. Hoe praat je daarover met je kinderen? En zijn kinderen blind als het om huidskleur gaat? Om met dat laatste te beginnen: jonge kinderen zien heel goed het verschil tussen zwart en wit. Bij een studie kregen kleuters een stapeltje foto’s van mensen en de opdracht ze in twee stapels te verdelen.

Liever de witte pop

Ze mochten zelf weten hoe. 68% van de kinderen sorteerde de foto’s op kleur. Zwarte mensen op de ene stapel, witte op de andere. Kinderen zijn dus niet kleurenblind op dit gebied, ze hebben zelfs al een gevoel bij de verschillende huidskleuren. Klassiek is het poppenexperiment waarbij zwarte schoolkinderen een zwarte en een witte pop kregen. Met welke pop wilden ze het liefste spelen? De meerderheid koos de witte pop. Welke pop was stout? Dat was de zwarte. Welke pop was de mooiste? Dat was de witte.

Mixen gaat helaas niet altijd vanzelf

Zorgt contact met kinderen van andere afkomst voor meer wederzijds begrip? Ik dacht altijd dat gemengde scholen hielpen bij de integratie. En ik was niet de enige. Asha ten Broeke schrijft in het voorwoord van het boek Ouders opgelet! dat ze verwachtte dat haar kinderen die speelden ‘met kindjes van allerlei etnisch pluimage’ vanzelf zouden leren dat huidskleur niet belangrijk is. Helaas laat hetzelfde boek met een hele reeks voorbeelden zien dat dit niet zo werkt. Op gemengde scholen trekken kinderen juist nog vaker op met vriendjes van dezelfde afkomst. Herkenbaar: want Tex zit dan wel in de klas met Rojhat en Achraf, hij speelt meestal met Pepijn en Kevin.

Witte ouders praten zelden over racisme, zwarte ouders wel

Misschien moet ik er hier thuis toch eens over praten. Onderzoeken laten zien dat witte ouders bijna nooit met hun kinderen over rassen en racisme praten, terwijl de meeste zwarte ouders dat wel doen. Witte ouders zeggen vooral algemene dingen als: ‘Iedereen is gelijk.’ Dat blijkt te abstract voor kinderen. Onderzoekers vroegen witte kinderen die met dit idee waren opgevoed: “Vinden je ouders zwarte mensen aardig?” Daarop zei 14% van de kinderen onmiddellijk “Nee” en 38% wist het niet. Terwijl die ouders absoluut geen racisten wilden zijn. Als je het nooit over huidskleur hebt, trekken kinderen misschien rare conclusies. Ik ga dus maar eens oefenen om hier met Tex over te praten. We beginnen vanavond bij een clip van Typhoon.

Ionica Smeets (36) is wiskundige en hoogleraar wetenschapscommunicatie. Ze woont samen met Han en is moeder van Tex (5) en Rifka (1,5).