Beeld: Canva
Ken je dat, dat je ineens razend wordt, en je daar bijna meer van schrikt dan je kind zelf? Moeders horen immers niet te ontploffen – althans, dat maken we onszelf wijs. Want Kek Mama’s Marloes ontdekte dat ‘mom rage’ niets is om je voor te schamen.
Mijn driejarige dochter en ik zaten allebei geschrokken op de grond te huilen. What the hell was er net gebeurd? Wie was die vrouw die net tegen haar peuter stond te schreeuwen, uit frustratie een stapel tijdschriften omverduwde en de deur met een klap achter zich dichttrok? Waar kwam deze allesoverweldigende woede vandaan? Ik herkende mezelf niet meer. Ik voelde me een vulkaan die gefrustreerd en kwaad vuur zit te spuwen op een kind van drie. Nooit had ik verwacht dat ik zoveel intense boosheid zou ervaren. Ik zou mezelf omschrijven als een rustig en easygoing persoon, niet iemand die een kort lontje heeft. Ben ik zo veranderd door het moederschap? Zijn het de hormonen? Of ligt het aan het pittige karakter van mijn peuter? Op internet vond ik het antwoord: het is mom rage, oftewel moederwoede. Dit is de term die wordt gebruikt wanneer je overweldigd wordt door gevoelens van woede en moeite ervaart om rustig en geduldig te blijven als moeder, las ik. Dit klinkt heel herkenbaar, maar waarom heb ik hier nog nooit iemand over gehoord en durfde ik met niemand over mijn woede-uitbarstingen te praten?
Ik vroeg psycholoog Dorien Yassa wat haar ervaring is met mom rage. Zij heeft een eigen praktijk Mom & Mind en is gespecialiseerd in psychische klachten rondom zwangerschap, geboorte en de eerste jaren als moeder. Volgens haar ben ik niet de enige die last heeft van deze woedeaanvallen. Yassa: “Mom rage kenmerkt zich vooral door het intense gevoel van boosheid waardoor je helemaal overspoeld raakt door die emotie. Voorheen voelde je dat misschien zelden, maar in het moederschap komt dat veel vaker naar boven. Er heerst een groot taboe op boosheid bij vrouwen. Terwijl boos zijn een normale emotie is. Toch wordt er vanuit de maatschappij van moeders verwacht dat ze altijd zorgzaam, geduldig en kalm zijn. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen net zo vaak boze en agressieve gevoelens ervaren als mannen. Bij vrouwen heerst echter veel schaamte. Ben ik wel een goede moeder als ik een keer ontplof? Ja, absoluut, zeg ik dan. Boosheid is een van de basisemoties. Het is een normale reactie op stress.”
Boosheid is één van basisemoties en ja: ook moeders mogen die voelen.
Ook Chantal (37) ervaarde sinds het moederschap een intense woede die ze niet eerder had meegemaakt. “Mijn zoon heeft een pittig karakter en grote emoties. Ik vond het lastig om daarmee om te gaan. Als we de deur uit moesten en hij treuzelde met zijn schoenen aandoen, kon ik al geïrriteerd raken. Ik propte zijn arm dan net iets te ruw in zijn jas of trok hem hard aan zijn arm naar buiten. Onze discussies werden steeds heftiger. Ik merkte dat ik steeds vaker stond te koken vanbinnen, van 0 naar 100 in een paar seconden. Dan ging ik schreeuwen of met deuren slaan. Het was niet meer streng toespreken, maar een machtsstrijd. Ik wilde dat hij deed wat ik zei, maar een peuter doet natuurlijk vaak precies het tegenovergestelde. Die woede kwam dan vanuit mijn tenen.” Die plotselinge woede, dat herken ik zo goed. Alsof je rationele brein even uitvalt en er alleen nog frustratie overblijft. Als moeder ervaren we tegenwoordig veel stress op een dag. Dat zit in kleine momenten, zoals Chantal noemt; als je net de deur uit wilt om naar school te gaan. De stress stapelt zich op. Zijn we nog op tijd? Heb ik alle spullen bij me en geen gymtas vergeten? Hoe krijg ik mijn peuter in z’n jas? Yassa herkent dit uit haar praktijk: “De moeders die ik spreek ervaren veel microstress. Uit onderzoek blijkt dat moeders 40 procent meer stress ervaren dan vrouwen zonder kinderen. Eerlijk gezegd denk ik dat het nog meer is. Je bent voortdurend bezig met de behoeften van je kind en anderen, waardoor je moeilijker aan je eigen behoeften toekomt. Dat zorgt voor opgebouwde spanning. Die microstress en onvervulde behoeften zijn vaak de onderliggende oorzaak van zo’n ontploffingsbui.”
Ook Cristiana (33) ervaarde veel stress in het moederschap en door de bijbehorende hoge verwachtingen. Ze was vaak boos, maar durfde er met niemand over te praten. “Ik weet nog dat ik in de auto zat met mijn oudste achterin. Toen een andere auto me afsneed, barstte ik uit in een heftige scheldkanonnade. Gelukkig was mijn zoontje nog een baby en kon hij me niet verstaan, maar ik schrok van mijn eigen gedrag. Ik herkende mezelf niet meer.” Cristiana is moeder van drie kinderen en haar stresspiek is aan het eind van de dag. “Rond 16.00 uur beginnen mijn kinderen: ‘Mama, ik heb honger!’ Iedereen is moe en wil iets van je. Ik moet de kinderen ophalen, opruimen, koken, ze moeten op tijd naar bed. In Nederland moet het eten ook nog eens om 18.00 uur klaar zijn. Die druk om als moeder alles maar te fiksen – huishouden, eten, kinderen verzorgen – zorgde ervoor dat ik me tijdens het avondeten een tikkende tijdbom voelde.” Ik herken dit als geen ander. De avondspits is hier thuis ook altijd stressen. Werk loopt uit, racen naar de opvang of de oppas aflossen. Als ik thuiskom, is de peuter moe, de baby heeft honger en ik moet nog koken. Als mijn peuter dan loopt te dreinen dat ze een ijsje wil en geen paprika, schiet ik vaak uit mijn slof tegen haar. Maar hoe zit het met vaders? Zij ervaren toch ook stress in het ouderschap. Waarom bestaat er geen ‘dad rage’? Volgens Dorien heeft dit alles te maken met de verwachtingen die we vanuit de maatschappij van moeders hebben. “De perfecte moeder moet geduldig en kalm zijn. Als je niet aan die rol voldoet, voel je je al snel een mislukkeling en je ervaart schaamte. Daarom rust er zo’n taboe op mom rage: vrouwelijke boosheid is sociaal minder geaccepteerd. Vaders ervaren ook stress en woede, maar voelen zich daar minder schuldig over. Van mannen wordt minder verwacht dat ze altijd geduldig en zorgzaam zijn.”
Wat kun je nou het beste doen als je midden in zo’n ontploffing zit? Volgens Dorien is bewegen de beste manier om spanning los te laten. Uit onderzoek blijkt dat bewegen spanning uit je lijf haalt en de woede gaat zakken. Dus sta je op het punt om je shit te verliezen? Zet een stap terug van je kinderen en beweeg: spring, doe jumping jacks, stamp op de grond of schud je armen los: het maakt niet uit hoe je het doet, als je maar beweegt. Het leuke aan kinderen is dat ze het waarschijnlijk alleen maar grappig vinden als mama opeens jumping jacks doet en mee gaan doen.
Je hebt niet meteen de hechting verpest bij één heftige woedeuitbarsting
Bewegen kan dus een uitbarsting voorkomen. Maar hoe weet je wat de grens is: wanneer boosheid uit de hand loopt en je hulp moet zoeken? Bij Chantal speelde de boosheid al een tijdje, maar er was één moment dat ze dacht: tot hier en niet verder. “Ik ben gescheiden en woonde toen alleen met mijn zoontje van drie. Elke avond kwam hij meerdere keren uit bed – soms wel tien keer. Hij liep als een clown door de woonkamer, terwijl ik net wilde bijkomen van de dag en mijn avondstudie moest doen. Eerst bracht ik hem nog rustig naar boven, maar daarna werd het zwart voor mijn ogen. Ik riep: ‘Als je nog één keer uit bed komt, pak ik al je knuffels af!’ En ja, hij kwam weer naar beneden. Dus haalde ik al zijn knuffels uit bed en legde ze boven in zijn kast, waar hij niet bij kon. Hij brulde en was in alle staten, maar ik gaf niet toe. Ik voelde me een intens slechte moeder. Zo gemeen! Ik wilde laten zien dat zijn gedrag consequenties had, maar dit ging te ver. Met mijn nieuwe partner besprak ik mijn boosheid, maar verder met niemand. Ik schaamde me. Uiteindelijk vroeg ik hulp aan een coach. Mijn woede bleek verbonden aan een onverwerkt jeugdtrauma. Dat trauma aanpakken hielp enorm. De band met mijn zoontje is nu warm. Ik word nu nog weleens boos, maar niet meer zo intens als voorheen.” Yassa legt uit: “Als je merkt dat woede aanhoudt of toeneemt, dan kan er meer aan de hand zijn zoals een postpartum-depressie, een trauma of patronen uit je jeugd die je overneemt. Dan mag je daar professionele hulp voor vragen. Maar weet ook: als je een keer flink uit je slof schiet, beschadig je jouw kind hier niet direct mee. Je hebt niet meteen de hechting verpest tussen jou en je kind bij één heftige woedeuitbarsting.”
Dat is fijn om te horen van een professional, maar toch is het schuldgevoel groot – weet ik uit eigen ervaring. Wat kun je doen na zo’n woedeaanval en het gevoel dat je de slechtste moeder ooit bent? Volgens Yassa is het belangrijk om juist dan met mildheid naar jezelf te kijken. “Zeg tegen jezelf: dit ge- beurt niet omdat ik een slechte moeder ben, maar omdat ik overprikkeld of gestrest ben. Je mag slechte dagen hebben en het vervolgens herstellen met jezelf en met je kind.” Het herstellen met je kind kun je als volgt aanpakken. “Als je bent afgekoeld, kun je tegen je kind zeggen: ‘Ik merkte dat je schrok, want mama deed heel boos. Het spijt me. Ik was moe en had niet goed voor mezelf gezorgd. Dat ga ik beter doen’”, aldus Yassa. Zo maak je duidelijk dat het niet aan het kind ligt, maar aan jou en dat je ermee aan de slag gaat.
Sorry zeggen lukt me nog wel, maar beter voor mezelf zorgen blijft een uitdaging. In de drukte van werk en gezinsleven combineren, blijft er weinig tijd over om aan mezelf te denken. Toch wil ik het echt anders doen, dus hoe pak ik dat aan, zodat ik een volgende mom rage uitbarsting voorkom? Yassa: “Dat zit ’m in kleine dingen: zoals stilstaan bij je eigen behoeften. Heb ik dorst, heb ik honger of heb ik behoefte aan rust of verbinding? Dat vergeten veel moeders, omdat ze geleerd hebben eerst voor anderen te zorgen en daarna pas voor henzelf.” Werk aan de winkel dus: beter luisteren naar mijn eigen behoeften én
het normaal vinden als je als moeder een keer boos wordt. Cristiana heeft nu veel minder last van mom rage dan voorheen: “Ik kreeg door dat mijn boosheid ontstond doordat ik mezelf op de laatste plaats zette. Ik gaf al mijn energie aan de kinderen, het huishouden en mijn man. Ik heb mezelf afgevraagd: wat is voor mij het belangrijkste: een gezellige middag met mijn kinderen of het avondeten om 18.00 uur op tafel hebben? Het gevoel van ‘alles móét op tijd af zijn’, dat heb ik niet meer. Als het eten om 18.15 uur klaar is, is het ook goed. Als mijn kinderen honger hebben, geef ik ze een stukje komkommer en verder laat ik het los.” Wat mij inmiddels duidelijk is: het is tijd om gevoelens van schaamte over woede uitbarstingen en de onrealistische verwachting dat moeders altijd geduldig en kalm moeten zijn de deur uit te doen. Schaamte lost niks op, beweging wel. Dus bij de volgende uitbarsting spring ik – het liefst samen met mijn kinderen – de spanning eruit. Beter samen springend de kamer door als malle Eppie, dan weer een vulkaanuitbarsting.
Dit artikel verscheen eerder in de Kek Mama Special Happy Campers
Ga voor me-time met Kek Mama Magazine!
Hoe combineer je het ouderschap met een goedlopende carrière? In ‘De ladder op’ interviewen we bekende Nederlandse vrouwen hierover. In deze editie: Loes Daniels (36). Zij en haar partner Roderick zijn trotse ouders van Hugo (2,5) en Lotti (7 maanden).
Soms gebeurt het opeens: je kind wil een rigoureuze verandering in zijn uiterlijk. Waar je zelf nog denkt aan knipbeurten van een paar centimeter, komt je zoon doodleuk met een ander idee bij de kapper. Het overkwam Sam.
We kennen ze allemaal: die ene vriendin die keer op keer verliefd werd op de verkeerde man. Charmante praatjesmakers, mysterieuze types of gewoon regelrechte bad boys. Volgens de sterren is dat geen toeval: sommige moeders hebben er simpelweg een handje van om steeds weer te vallen op het verkeerde type.
Lekker afkoelen in de zee of het zwembad staat garant voor dikke pret, maar soms ook voor dikke tranen – van het lachen of van het huilen.
Steeds de Insta van je ex checken helpt niet om over je scheiding heen te komen, dat snapt Renée heus wel. Maar zich verliezen in het partyen op Ibiza lukt haar ook niet. Totdat ze na een toevallige ontmoeting alsnog weet te ontdooien. En hoe.
Marit Brugman, de partner van YouTuber Dylan Haegens, heeft via Instagram een hartverscheurende post gedeeld. In een open en emotioneel bericht deelt Marit het verdrietige nieuws dat ze een miskraam heeft gehad.
