Worstelt jouw kind met een laag zelfbeeld? Expert deelt de oorzaak en behulpzame tips

zelfbeeld Beeld: Canva
Maaike Van Eijk
Maaike Van Eijk
Leestijd: 4 minuten

“Ik ben zo dom,” “Niemand mag mij,” of “Ik doe ook nooit iets goed.”
Als ouder doet het pijn om dit uit de mond van je kind te horen. Je voelt je misschien machteloos, verdrietig of onzeker over hoe je moet reageren.

Lees verder onder de advertentie

En dat is logisch, zegt therapeut Sarah Kipnes: “Deze opmerkingen kunnen verontrustend zijn en ouders het gevoel geven dat ze machteloos staan of niet weten hoe ze moeten reageren.” Gelukkig ben je niet de enige. We vroegen experts waarom sommige kinderen zo hard voor zichzelf zijn, hoe je signalen herkent én wat je kunt doen om hun zelfbeeld te versterken.

Lees verder onder de advertentie

Oorzaak van een laag zelfbeeld

Kinderen zijn vaak overkritisch door een combinatie van factoren. “Meestal is het een mix van temperament, angst en sociale invloeden,” begint Kipnes. Een kind met een perfectionistisch karakter kan bijvoorbeeld extreem van slag raken door één fout op een toets en denken dat het volledig heeft gefaald. Ook angst speelt een grote rol. Kinderen die veel piekeren of kampen met een angststoornis, kunnen kleine fouten als rampzalig ervaren. “Een slecht cijfer voor huiswerk kan voor hen betekenen dat ze een slechte leerling zijn.”

Lees verder onder de advertentie

Thuissituatie

Volgens therapeut Jocelyn Bibi speelt de thuissituatie ook mee. Kinderen zijn net sponsen: als ze merken dat jij jezelf vaak bekritiseert of anderen geen ruimte geeft om fouten te maken, nemen ze dat gedrag over. Daarnaast kan sociale druk meespelen. Als jouw kind ziet dat klasgenoten moeiteloos vrienden maken terwijl hij of zij verlegen is, kan dat leiden tot gevoelens van minderwaardigheid. En dan is er nog sociale media. Het is belangrijk om kinderen duidelijk te maken dat wat ze online zien, vaak geen weerspiegeling is van de werkelijkheid.

Lees verder onder de advertentie

7 tekenen dat een kind te streng is voor zichzelf

Een beetje zelfreflectie is normaal, maar wanneer het doorslaat, kan het schadelijk zijn. Signalen waar je op moet letten:

  • Vaak negatief over zichzelf praten (“Ik ben dom” of “Ik kan niks goed doen”).
  • Zichzelf afzonderen van familie of vrienden.
  • Lijstjes maken met wat ze aan zichzelf willen veranderen.
  • Uitdagingen vermijden of snel opgeven.
  • Overdreven van slag raken door kleine foutjes.
  • Activiteiten vermijden uit angst om te falen.
  • Somber, humeurig of teruggetrokken gedrag.

Luisterend oor

Als je kind zo’n harde uitspraak doet, wil je waarschijnlijk meteen een ontkrachtende tegenreactie geven. Maar dat werkt vaak averechts. Ga liever mee in hun gevoel. Zeg bijvoorbeeld: “Het lijkt alsof je je rot voelt over je toets. Wil je erover vertellen?”

Zinnen als “Doe niet zo gek” of “Je overdrijft” kun je beter vermijden, want die kunnen ervoor zorgen dat een kind zich onbegrepen voelt. Kies liever voor reacties als: “Ik zie dat je hier echt verdrietig over bent. Wat maakt dit zo moeilijk?” of “Het is oké om fouten te maken, dat doet iedereen.”

Lees verder onder de advertentie

Praktische oefeningen

Kipnes deelt een aantal praktische tips. Raak niet ontmoedigd als het niet meteen lukt, want patronen doorbreekt niemand na een paar keer oefenen. Ook hier geldt: consistentie maakt het verschil.

  • Oefen zelfcompassie: als ze een fout maken, kan je ze vragen wat ze tegen een goede vriend(in) zouden zeggen in dezelfde situatie. Vaak is dat veel milder. Op deze manier komen ze op helpende gedachten.
  • Ga aan de slag met positieve affirmaties: lees samen elke ochtend of avond bemoedigende zinnen.
  • Vier inspanning, niet alleen resultaten: heeft je kind goed geleerd? Beloon dat, wat het cijfer ook is.
  • Creëer een gezinscultuur van veerkracht en acceptatie: geef complimenten op inzet en leerproces.

Wanneer je professionele hulp moet inschakelen

Soms is extra hulp nodig. “Als de zelfkritiek aanhoudt, het dagelijks functioneren belemmert of leidt tot angst, depressie of terugtrekking, is het tijd om hulp te zoeken” adviseert Kipnes. “Een erkend therapeut of schoolmaatschappelijk werker kan passende strategieën aanreiken en onderliggende oorzaken aanpakken.”

Lees verder onder de advertentie

Ook kinderen krijgen steeds vaker professionele hulp. Maar wat vertellen kinderen dan eigenlijk over hun ouders als ze eenmaal in die behandelkamer zitten? Ai, dat blijkt niet niks… We zetten er zes op een rij die psychologen delen.

Dit artikel is geschreven door de redactie van Kek Mama en is bedoeld voor informatieve doeleinden. Wij zijn geen artsen. Bij twijfels of gezondheidsproblemen raden we aan om altijd een arts of medisch specialist te raadplegen.

Bron: Parents

Lees verder onder de advertentie

Meest bekeken