Beeld: Canva
Rond de geboorte maken de hersenen van een baby een enorme groeispurt door. In het laatste trimester veranderen ze van een glad bolletje in een walnootvorm, met vouwen en kronkels. Deze snelle ontwikkeling maakt de periode rond de geboorte extra kwetsbaar: te vroeg geboren baby’s zijn vaak nog niet klaar om buiten de baarmoeder te leven, maar ook voldragen baby’s kunnen problemen krijgen door zuurstoftekort, infecties of zelfs een herseninfarct.
Arts-onderzoeker Lisanne Baak onderzocht de afgelopen vier jaar wat de gevolgen zijn van een herseninfarct bij pasgeborenen.
Wat gebeurt er bij een herseninfarct? “Bij een herseninfarct raakt een van de bloedvaten in de hersenen tijdelijk verstopt. Daardoor komt er te weinig bloed in een deel van het brein terecht”, begint Baak. En daarmee dus ook zuurstof. “Sommige hersencellen raken hierdoor beschadigd of sterven af. Beschadigde cellen aan de rand van het getroffen gebied geven alarmsignalen af, wat leidt tot een ontstekingsreactie. Die reactie is goed bedoeld van het brein, maar kan ook extra schade aanrichten.”
Volgens Baak krijgen de meeste kinderen met een hersenfarct binnen 24 uur na de geboorte een epileptische aanval, te zien aan ritmische trekkingen van een arm of been. “Zulke signalen zijn vaak reden voor ouders of zorgmedewerkers om alarm te slaan.” In het ziekenhuis wordt dan een MRI-scan gemaakt, waarop zwelling van de hersencellen zichtbaar is. Na drie maanden zijn afgestorven cellen opgeruimd, maar veel baby’s houden blijvende hersenschade over. In de eerste twee tot vijf jaar ervaren kinderen vaak problemen op vijf gebieden: motoriek, leren, gedrag, epilepsie en het gezichtsvermogen.
Welke gevolgen een kind ervaart, hangt af van de plek en grootte van het infarct. Baak onderzocht ook jongeren van acht tot twintig jaar die als baby een herseninfarct hadden gehad. “We vroegen hen eerst hoe zij zelf vinden dat het met hen gaat. Op basis van die antwoorden organiseerden we een testdag om hun functioneren breder in kaart te brengen.” Uit de resultaten bleek de veerkracht van veel kinderen: “Met veel van hen gaat het heel goed. Toch gaf ruim driekwart aan uitdagingen te ervaren in het dagelijks leven, vooral bij rekenen en de executieve functies: geheugen, aandacht, plannen en organiseren.”
Op tests scoorde een op de drie beneden gemiddeld op IQ of executieve functies, en rond de 40 procent had gedragsproblemen. “Wat mij vooral opviel, is dat veel kinderen bovengemiddeld moe zijn en een lagere kwaliteit van leven ervaren. Ze presteren vaak binnen de norm, maar daarvoor lopen ze voortdurend op hun tenen. Daar moet meer aandacht voor komen.”
Er is momenteel geen standaardbehandeling voor hersenschade na een infarct. “Het idee dat je hersenen kunt helpen herstellen is vrij nieuw. Lang werd gedacht dat het brein na schade niet meer kan herstellen. Inmiddels weten we dat het kinderbrein juist een groot herstellend vermogen heeft.” Bij volwassenen kan een infarct in een taalgebied leiden tot blijvende spraakproblemen, maar baby’s kunnen zich vaak aanpassen.
In een veiligheidsstudie kregen tien pasgeborenen binnen een week na een infarct stamcellen via neusdruppels toegediend. Deze cellen volgen de alarmsignalen naar het beschadigde hersengebied, remmen de ontstekingsreactie en stimuleren de eigen hersenstamcellen om weefsel te herstellen. “Na twee jaar zagen we dat de kinderen die deze behandeling kregen, vooral motorisch beter presteerden dan niet-behandelde baby’s.” De volgende stap is een grotere studie met 162 baby’s: de helft krijgt stamcellen, de andere helft een placebo. Vervolgens wordt hun ontwikkeling langdurig gevolgd.
Baak benadrukt ook het belang van samenwerking met ouders: “We organiseren een oudermiddag rondom mijn promotie, waarbij we onderzoeksresultaten delen en ervaringen uitwisselen. Die aanpak zie je gelukkig steeds vaker terug in de zorg en in het onderzoek: samen mét in plaats van alleen vóór patiënten. Het draagt bij aan betere uitkomsten en aan de autonomie van de patiënt.”
Disclaimer: Kek Mama is geen medisch expert. Raadpleeg altijd een arts bij vragen of zorgen over de gezondheid van je kind.
Baby’s brein onthult meer dan je denkt. Je leest er hier meer over.
Bron: Het Parool
Lara Temme is tekstschrijver en woont samen met haar zoon (9) en dochter (11) in Brabant. Thuis wordt er veel gelachen, geknuffeld, gehuppeld en gezongen. Wel vals, maar daar heeft het gezin zelf weinig last van. Evenals de altijd rommelige zolder.
Een zacht ruisend geluid op de achtergrond. Voor veel ouders is white noise vaste prik bij bedtijd. Het geluid – alsof er een föhn of stofzuiger aanstaat – zou baby’s helpen sneller in slaap te vallen en beter door te slapen. Maar een expert waarschuwt nu voor dit populaire hulpmiddel.
Beschuit met muisjes! Sabrina uit ‘Grote Gezinnen, Grote Vakanties’ is bevallen van haar tiende kind. En de naam is prachtig.
Kim Feenstra (40) neemt even een pas op de plaats. In het programma Gelukkig hebben we de foto’s nog! kijkt het model terug op haar leven, en vertelt dat een nieuwe romance er voorlopig niet in zit.
In het najaar kan de temperatuur ’s nachts flink dalen. Maar hoe weet je of je kindje het écht niet te koud heeft in bed? Twee kinderslaapcoaches delen belangrijke signalen waaraan je kunt zien dat het misschien tijd is voor een extra laagje kleding of een warme slaapzak.
Schermen zijn niet meer weg te denken uit het gezinsleven. Even een filmpje tijdens het koken, een tablet in de auto of YouTube als rustmoment. Maar steeds meer experts waarschuwen: bij jonge kinderen kan overmatige schermtijd al vroeg sporen nalaten. En opvallend genoeg is dat soms zichtbaar met een heel simpele test.
