Beeld: Pexels
Maak je borst maar nat, zeggen ouders met zwemles-ervaring. Maar dat is ie al, want zweten zul je, aan de rand van het zwembad. Toch is het niet alleen maar ellende, vinden veel lezeressen die de zwemles enquête invulden. En vergeet niet het doel in het oog te houden: een kind dat op vakantie lol heeft in het water (en niet verzuipt).
“We zijn al drie jaar met zwemlessen bezig en er is nóg geen diploma. Op een dag was de zwemschool opgedoekt. Vervolgens moesten we eerst op een wachtlijst bij een andere school. Toen we daar eindelijk mochten beginnen, was mijn kind alles weer vergeten. En toen was daar ook nog een tekort aan badmeesters en -juffen. Om gek van te worden! Safety first, ja natuurlijk, maar het lijkt wel een gebed zonder end”, aldus mijn foeterende collega als ik haar vraag wat ze van zwemles vindt. Ik zit zelf nog niet in de zwemlesfase, maar als ik andere ouders hoor, moet ik me voorbereiden op het ergste.
Is het echt zo heftig? We vroegen aan Kek Mama-lezeressen naar hun ervaring in de grote zwemles-enquête. 558 moeders vulden de online enquête in. Is jouw kind nog geen vier? Lees en leer. Zit jij wel midden in de zwemles- era? Ook dan is het interessant, want zoals wel vaker in het ouder schap geldt: gedeelde smart is halve smart.
First things first: wanneer begin je met zwemles? Er is geen officiële leeftijdsgrens wanneer je mag beginnen met zwemles. Als jouw kind een echte waterrat is, zou het vanaf drie jaar al op zwemles kunnen. Of dat een slim idee is, hangt af van je kind. Uit jullie reacties bleek vier jaar toch de meest voor de hand liggende leeftijd om te starten. 45,3% begon met vier jaar en 39,1% begon met vijf jaar. Goed om te weten als je nog moet beginnen (en inschrijven) met zwemles: de wachtlijsten voor de kinderopvang zijn er niks bij. Volgens onderzoek van tv-programma Kassa in 2024 kan de wachttijd oplopen van vier maanden tot twee jaar. De lange wachtlijsten komen deels nog door corona, maar vooral door het tekort aan bad meesters en -juffen.
Hoewel het kabinet het belang van zwemles inziet, heeft het onlangs definitief besloten dat schoolzwemmen niet meer terugkomt als verplicht onderdeel van het lesprogramma. Het is te duur en te tijdrovend voor scholen. Begrijpelijk, maar het is óók voor ouders een tijdrovende klus. Je kind op tijd bij zwemles krijgen na school en werk voelt soms als een logistieke militaire operatie, hoor ik regelmatig om me heen. We vroegen aan jullie hoelang het duurt voordat je kind het A-diploma binnen had. Ruim 27% zei 50 tot 70 uur nodig te hebben gehad, 19% meer dan 70 uur en 17% minder dan 50 uur. Als je uitgaat van één zwemles per week van 45 minuten, dan ben je toch gauw 1,5 jaar bezig met het A-diploma. Niet gek ook dat ‘de locatie’ als meest gegeven antwoord (60%) werd gegeven bij de vraag ‘Wat vond je het belangrijkste bij het uitkiezen van een zwemschool?’ (Er waren meerdere antwoorden mogelijk.) Zo proberen veel ouders de tijd die ze aan het brengen en halen kwijt zijn nog een beetje binnen de perken te houden. Daarna volgde met 52% de grootte van de klasjes, gunstige lestijden met 46,4% en de prijs met 33,7%. Minst belangrijk vonden we diplomagarantie (4,6%) en de in-
schatting van de zwemschool hoelang het gaat duren om het A-diploma te halen (7,9%).
Dat zwemles steeds duurder wordt, had je waarschijnlijk al gemerkt in je portemonnee. Dit blijkt ook uit onze enquête. De antwoorden over het lesgeld lopen uiteen van 35 euro tot 120 euro (!) per maand. Gemiddeld ligt de maandprijs tussen de 40 en 75 euro. Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de kinderen in de laagste inkomensklasse geen zwemdiploma heeft. Door de hoge contributie is zwemles niet meer betaalbaar voor iedereen. Op de vraag ‘Heb je weleens overwogen om bij het diploma A te stoppen?’ kwam geld regelmatig als reden naar voren. ‘Ja, omdat het veel geld kost’ of ‘Ja omdat ik daardoor 0 euro huishoudgeld overhoud en mijn ouders moesten bijspringen’. Toch kiezen de meeste ouders dan voor besparen op andere zaken dan zwemveiligheid: ‘Nee, ondanks dat we er twee jaar over gedaan hebben en daarmee een absurd bedrag hebben betaald, bleef hij het gelukkig leuk vinden en vind ik zwemveiligheid te belangrijk’. Maar voor de lage inkomens is het lesgeld echt pittig. Een lezeres vindt dat ook: ‘Het is onbetaalbaar voor een groot deel van de laagste inkomens die overal buiten vallen. Eten of zwemmen. Het zou geen keuze moeten zijn.’ Goed om te weten: bij elke gemeente is er een vergoeding te verkrijgen als je het lesgeld niet kan betalen; check de ‘meedoenregeling’, ‘Jeugdfonds Sport & Cultuur’ of ‘zwemlesvergoedingen’.
Wie kan zich nog de zwemhaak herinneren van vroeger waarmee de badmeester of -juf je uit het bad hees als je dreigde kopje onder te gaan? Velen van ons hebben daar nog steeds nachtmerries van. Gelukkig wordt die haak tegenwoordig niet meer gebruikt. Toch is watervrees of zwemangst van alle tijden. 25,3% geeft aan dat zijn of haar kind last heeft van zwemangst. Ook vroegen we: waar is je kind dan bang voor? 20,9% antwoordde ‘hoofd onder water/onder water zwemmen’, 15,1% ‘door het gat zwemmen’, 10,4% ‘duiken’, 8,1% ‘in het diepe zwemmen’ en 4,4% ‘zonder drijfmiddelen zwemmen’. Wat kun je als ouder doen om je kind te helpen als het zwem angst heeft? Daniëlle van Dijk was voorheen zwemdocent, deed onderzoek naar zwemangst op de Hogeschool van Utrecht en schreef het boek Loek in zwembroek over zwemangst.
Volgens Van Dijk is het belangrijk om als ouder te letten op hoe je zelf praat over en omgaat met de zwemangst van je kind. “Had je zelf vroeger last van zwemangst, zeg dan niet tegen je kind tijdens het omkleden: ‘Ik vond zwemles vroeger ook verschrikkelijk’. Probeer er op een zo neutraal mogelijke manier over te praten. Stel, je mag meekijken tijdens de zwemles en je kind vindt duiken spannend. Terwijl ie in de rij staat te wachten, zoekt je kind jouw blik. Als jij gespannen kijkt, omdat je weet dat ie het lastig vindt, helpt dat niet. Probeer neutraal of bemoedigend te kijken, alsof je wilt zeggen: ‘Je kan dit, ik vertrouw op jou!’ Kinderen halen veel steun uit een rustige of positieve blik. Ze checken bij jou of een situatie veilig is.” Geef je kind de ruimte om uit te leggen wat hij of zij spannend vindt, luister goed en neem de spanning dus niet over. Wil je kind echt geen voet over de drempel zetten van het zwembad, dan kun je ook een (of een paar) privéles(sen) nemen, raadt Van Dijk aan. “Dan kan de zwemdocent rustig één onderdeel doornemen en alle tijd aan de angst van je kind besteden. Zo heeft je kind weer een positieve zwemles ervaring en kun je het daarna weer rustig proberen in de groep.”
Ook vroegen we aan jullie: wat hielp je kind het meest om zwemangst te overwinnen? ‘Lieve en geduldige badmeesters en -juffen’ werd het vaakst geantwoord. De band tussen leerling en lesgever is wat jullie betreft het belangrijkst om je kind veilig en vertrouwd te laten voelen in het water. Zo antwoordde één lezeres: ‘Door te doen. De badjuf brak de spanning door samen met mijn zoontje in het bad te springen.’ Zulke juffen zijn natuurlijk goud waard. Soms kan even wachten met lessen helpen, was het advies van veel lezeressen: ‘Na de eerste keer kijken was hij er nog niet klaar voor. Na een aantal weken wel. Soms is het even beter om te wachten.’ Ook een belangrijke les: de angst hoeft niet altijd aan duiken, onder water zwemmen of ‘het gat’ te liggen. Het kan zo zijn dat de angst niet met het water te maken heeft maar met andere zaken, deelt een lezeres. ‘Mijn dochter had zwemangst door: wat doen de anderen, wat gebeurt er, hoe houd ik controle, hoe ga ik met de herrie om in het zwembad, de galm, de geluiden, de prikkels.’ Volgens Van Dijk kun je dan het beste proberen zoveel mogelijk positieve associaties op te bouwen met water: “Ga buiten zwemles om samen naar het zwembad op rustige tijdstippen. Oefen dan géén zwemtechnieken, maar heb samen lol door te spelen en echt plezier te maken in het water.” Zo ervaart je kind dat dit toch een oké omgeving is.
Tot slot geeft Van Dijk nog mee: “Als je kind echt niet lekker naar de zwemles gaat en je hebt van alles geprobeerd, kijk dan ook eens hoe een andere zwemschool het aanpakt. Daar kan nog best verschil in zitten. Staat een docent op de kant of in het water? Zijn er kleinere groepjes waardoor er misschien meer ruimte is voor persoonlijke aandacht? Als je de zwemangst uit de weg gaat, benadeel je jouw kind uiteindelijk meer dan wanneer je de angst onder ogen ziet.” Dus hou vol en probeer het langetermijndoel voor ogen te houden wanneer je weer in die warme zwembadkantine staat te bakken in die onmiskenbare zwembadgeur. Het kan wat bloed, zweet en tranen kosten, zeker wanneer er sprake is van zwemangst. Maar een kind dat vol vertrouwen speelt in het water, plezier heeft met z’n vriendjes en geniet van elke plons in het zwembad op vakantie of bij het plaatselijke meertje, is het dubbel en dwars waard.
Dit artikel verscheen eerder in Kek Mama ‘Happy Campers’.
Ga voor me-time met Kek Mama Magazine!
Wanneer je de eerste bent in je vriendengroep die moeder wordt, vergt dat wat aanpassingsvermogen van de rest. Een vaardigheid die niet iedereen even goed onder de knie heeft. Dat bleek wel, toen een vriendin van Noëlle met dit kraamcadeau op de proppen kwam.
Elke ouder weet: er komt een moment en dan pikt je kind iets op wat ie absoluut niet had mogen horen. Zo liet de vijfjarige Hugo op een subtiele, maar duidelijke manier weten hoe zijn vader over bepaalde collega’s denkt.
Naomi (30) werkt in duurzaamheidscommunicatie bij een gemeente en is getrouwd met Youp (33). Samen zijn ze de trotse, soms oververmoeide ouders van tweeling Ties en Evi (bijna drie). Verwacht in deze column geen opvoedadviezen, maar wel veel liefde, chaos en herkenbare peuterperikelen uit het leven van een tweelingmoeder. Je kunt haar ook volgen op Instagram: […]
Emoties kunnen je dag maken of breken, en soms voelt het alsof je verdwaalt in een eindeloze doolhof van gevoelens. Maar stel je eens voor dat je als kind gezonde manieren heeft ontwikkeld om die wirwar te ontrafelen. Dat noemen we emotionele intelligentie: het vermogen om je eigen emoties te herkennen, te benoemen en te […]
Toen Rosie een baby was, vond ik uiteten gaan best een uitdaging. Nu ze twee is, valt het nog niet altijd mee. En dat heeft niet alleen met het kind te maken.
Boys moms weten: zoons kunnen heftig zijn. Zo ook het zoontje van Frida, toen ze op vakantie was in Kroatië met haar gezin. Hij legde eigenhandig het hele zwembad plat. Per ongeluk.
