Patrick: ‘Leerplicht naar 4 jaar? Waarom geen prenatale Cito-toets?’

Illustratie bij: Patrick: ‘Leerplicht naar 4 jaar? Waarom geen prenatale Cito-toets?’ Beeld: Paulien van Beusekom
Patrick van Rhijn
Patrick van Rhijn
Leestijd: 4 minuten

Patrick (54) is schrijver van romans en freelance tv-redacteur. Hij woonde over de hele wereld en heeft vijf kinderen. Voor zijn column put hij uit een oneindige bron van even herkenbare als opmerkelijke verhalen over het vaderschap.

Lees verder onder de advertentie

Nou, daar gaan we weer. De overheid heeft een ‘geniaal idee’ bedacht: laten we de leerplicht niet op 5, maar op 4 jaar beginnen. Want jawel, de “achterstanden” moeten worden tegengegaan. Welke achterstanden? De achterstand in het leren hoe je stil op een stoeltje moet zitten? In het volgen van groepsinstructies over de juiste manier om een banaan te tekenen? Of gaat het erom dat kinderen te laat beginnen met wennen aan het grote mensenleven waarin iedereen braaf op tijd op kantoor verschijnt om precies te doen wat er van ze verwacht wordt?

Lees verder onder de advertentie

Kijk, ik weet niet hoe het bij jullie zit, maar mijn 4-jarigen hadden op die leeftijd vooral achterstand in het fatsoenlijk opeten van hun liga tijdens het bouwen van een Duplo-kathedraal. We zouden natuurlijk ook een prenatale Cito-toets kunnen overwegen.

Ik heb een paar jaar in Zweden gewoond. Daar begint de leerplicht op zeven jaar!

Wat we hier zien is typisch Nederland: zodra iets afwijkt van ‘de norm’, trekken we aan de paniekbel. “O jee, deze kinderen kunnen op hun vijfde nog geen werkblad invullen met zeven soorten fruit! Achterstand!” Maar wat we dan vergeten, is dat een kind van vier nog een kind is. Geen mini-volwassene. Geen onderhandelingsassistent van de Belastingdienst. Geen tandarts in opleiding.

Lees verder onder de advertentie

Ik heb een paar jaar in Zweden gewoond. Daar begint de leerplicht op zeven jaar. Zeven! Dat zijn dus drie extra jaren waarin kinderen kunnen spelen, ontdekken, vervelen, kliederen, klimmen, vallen, leren opstaan, en vooral: zichzelf zijn.

En je raadt het nooit: het Zweedse onderwijssysteem staat wereldwijd in de top. Het blijkt dus dat kinderen niet minder slim worden als je ze wat meer ademruimte geeft. Sterker nog: ze worden er vrijer, creatiever en weerbaarder van.

Maar hier? Hier moeten ze mee in het systeem. Op tijd leren luisteren, netjes in de kring zitten, hun vinger opsteken als ze moeten plassen en vooral: leren dat wie afwijkt van ‘de norm’ een probleem is dat opgelost moet worden.

We maken geen robots, we maken mensen

En dan komt het mooiste: het argument voor die vervroeging is dat sommige kinderen “thuis niet genoeg taal meekrijgen”. Dus omdat sommige kinderen thuis minder Nederlandstalige woorden horen, zetten we álle kinderen op 4-jarige leeftijd in een klaslokaal met fluorescentielampen en een juf die “verantwoorde kringen” draait over het thema herfst. Dat is dus beleid gebaseerd op uitzonderingen. Een beetje alsof je zegt: “Sommige mensen rijden te hard, dus laten we iedereen maar met de step naar het werk sturen.”

Lees verder onder de advertentie

Nee, ik pleit juist voor verláting van de leerplicht. Laat kinderen juist langer spelen. Laat ouders langer hun eigen ritme vinden. We maken geen robots, we maken mensen. En mensen zijn geen versies van elkaar, maar unieke wezens die pas echt kunnen bloeien als ze de ruimte krijgen. Kortom, faciliteer in het hen laten opbloeien tot zelfnadenkende vrije geesten. Niet tot volgzame werknemers en gehoorzame soldaten die je voor je eigen karretje kunt spannen.

Dus Den Haag, voordat jullie een nieuwe beleidsnota opstellen over “Onderwijskansen 2040”, stel ik voor dat jullie eens een middagje op een kleuterschool gaan zitten. En probeer daar dan niet meteen een werkblad in te vullen. Gewoon even… spelen. Dat helpt misschien om jullie gezond verstand te stimuleren en deze idiote ideeën voorgoed te vergeten.

Lees verder onder de advertentie

Meer lezen van Patrick? Hier vind je al zijn andere columns.

Lees verder onder de advertentie

Meest bekeken