Ionica checkt: oma

25.04.2017 10:59
Ionica Smeets checkt

Kek Mama-columnist Ionica Smeets checkt elke maand opvoedfabels en -feiten. Zodat jij dat niet meer hoeft te doen. Deze maand: hebben onze oma’s en ouders een makkelijker leven gehad?

We zaten aan het sterfbed van mijn oma. Ze was negentig en het einde was nabij. Hoewel ze al een week geen vocht of voedsel had binnengekregen, ademde ze dapper door. Ik zei tegen de tante naast me dat het ongelooflijk was hoe sterk oma was. Ze moest als veertienjarige al gaan werken in de huishouding en had het in en na de oorlog zwaar gehad. Toen ze daarna huisvrouw werd, was dat ook veel harder werken dan nu. “Nou,” reageerde mijn tante, “ze hoefde in elk geval geen gezin en carrière te combineren zoals wij. Ze had vast minder stress en meer tijd voor haar kinderen.”

 

Oma’s leven makkelijker

Inmiddels is mijn oma overleden en denk ik aan mijn tantes woorden. Zou mijn oma’s leven echt makkelijker zijn geweest? Er was in haar tijd inderdaad geen druk om als vrouw carrière te maken, maar als ze dat wél had gewild, dan was het vrijwel onmogelijk geweest zonder kinderopvang zoals we die nu kennen. Daarbij: hoe had het gemoeten met het huishouden? Ik denk weleens dat wij omkomen in de eindeloze hoeveelheid was. Hoe moet het zijn geweest zonder wasmachine en zonder man die in het weekend de bergen was vouwt? En dan ook nog zonder pampers – mijn oma stond de luiers van haar kinderen met de hand te schrobben.

 

Meer tijd aan huishouden dan fulltime baan

Naar schatting besteedden vrouwen destijds zo’n vijftig uur per week aan het huishouden. Dat is meer dan een fulltime baan. Dat mijn oma meer tijd had voor haar kinderen is dan waarschijnlijk ook niet waar. Volgens internationale studies waren moeders in de jaren zestig gemiddeld een uur per dag met hun kinderen in de weer. Hierbij telden onderzoekers activiteiten als wassen, aan kleden, samen spelen, boterhammen smeren, voorlezen en in bed stoppen. Een uurtje had mijn oma daarvoor. Tegenwoordig is dat het dubbele: moeders zijn twee uur per dag met hun kinderen bezig. Wij hebben dus juist méér tijd voor onze kinderen. En nog mooier: in mijn oma’s tijd mocht je blij zijn als de vader een kwartier per dag aan de kinderen besteedde, terwijl de moderne papa’s gemiddeld op een uur komen.

 

Minder stressvol? Zeer onwaarschijnlijk

Mijn oma had genoeg dingen om zich zorgen over te maken, ook al hoefde ze dan niet te piekeren over haar carrière.  Miskramen en kindersterfte kwamen veel  vaker voor. Het is eigenlijk zeer onwaarschijnlijk dat het leven vroeger minder stressvol was. Psychiater en onderzoeker Christiaan Vinkers vertelde laatst hoe advertenties van honderd jaar geleden kalmerende middelen aanboden, omdat ‘de wereld veel te druk was geworden met zijn opera’s en drukke verkeer.’ Vinkers gelooft niet dat we nu meer stress hebben dan vroeger: “We leven langer, zijn rijker, hebben meer vrije tijd en vermaak, we sporten en eten goed, we zijn vrij.” Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer bewondering ik heb voor mijn oma. Wat een geluk heb ik dat ik zestig jaar later ben geboren.

Wiskundige Ionica Smeets (37) woont samen met Han (36) en is moeder van Tex (6) en Rifka (2). Als je ook iets gecheckt wilt hebben: mail ionicacheckt@kekmama.nl